Met welke problemen worden mensen actueel geconfronteerd door kwalijke islamitische invloeden? En welke mogelijkheden hebben mensen om daar zo goed mogelijk mee om te gaan? Dit zijn mijns inziens vragen die van belang zijn.
Een artikel dat in dit kader geschreven is, is bijvoorbeeld Problemen met de islam van Bart Klink. Het artikel werd ruim 6 jaar geleden geschreven, maar is mijns inziens nog steeds vrij actueel. Het verwoordt ook redelijk goed waar mijn persoonlijke zorgen zitten wat dat betreft.
Uit het artikel :
Opmerkelijk genoeg doen zelfs niet-islamitische westerse politici aan takfir als ze menen dat IS-strijders onislamitisch zijn. Blijkbaar menen zij met autoriteit hierover te kunnen spreken.
Desalniettemin meen ik dat je, ondanks de verscheidenheid binnen de islamitische wereld, in een aantal opzichten kunt spreken van de islam.
De profeet Mohammed wordt niet alleen gezien als de laatste gezant van God, maar door veel moslims ook als een navolgenswaardig persoon.
Dit stuk is niet bedoeld als een inleiding tot de gehele islam, in al zijn historische, geografische, politieke, doctrinaire en rituele facetten. Daarvoor zijn goede inleidingen te vinden, waaronder de gedegen en uitgebreide bundel In het huis van de Islam, onder de redactie van Henk Driessen. Ook ontken ik niet dat er positieve kanten aan de islam zitten, zoals de zakat (aalmoezen), gemeenschapszin en het Arabisch van de Koran dat erg mooi schijnt te zijn. Hier wil ik vooral ingaan op die aspecten van de islam die problematisch zijn in de huidige wereld, in het bijzonder in het westerse deel daarvan. Aan het einde bespreek ik de vraag of een islam mogelijk is die verenigbaar is met de moderne beschaving.
Op grond van de Hadith kent men de soenna, de manier van leven van Mohammed in allerlei aspecten (omgang met anderen, kleding, haardracht, manier van eten enz.). De soennieten danken hun naam hieraan. Orthodoxe moslims willen deze soenna zo veel mogelijk navolgen omdat ze Mohammed zien als een perfect mens.
Uit het bovenstaande blijkt dat een aantal aspecten van de islam problematisch zijn in een vrije, beschaafde wereld, waarin wetten democratisch gekozen worden en mensenrechten universeel zijn. De Koran bevat veel intolerantie jegens ongelovigen, de sharia is ondemocratisch, inhumaan en gewelddadig, en daardoor onverenigbaar met universele mensenrechten. Vrouwen zijn in de islam niet gelijkwaardig aan mannen en homoseksualiteit wordt gezien als een zonde die bestraft moet worden. De jihad als gewapende strijd kent een rijke geschiedenis en kan gelegitimeerd worden vanuit de Koran en de Hadith, ook al interpreteert gelukkig maar een kleine minderheid deze teksten zo. Deze problemen zijn geen randverschijnselen van een doorgaans tolerante godsdienst, of uitingen van slechts een handvol zeloten. De feiten laten duidelijk zien dat de bovengenoemde problematische aspecten van de islam een rijke geschiedenis hebben in de islam, uitgebreid terug zijn te vinden in de bronnen (Koran en Hadith) en ook nu nog worden onderschreven door miljoenen moslims wereldwijd, van geleerden tot gewone moskeebezoekers. Deze aspecten zijn daarmee onderdeel van de orthodoxe islam, of een fundamentalistische islam (omdat ze teruggaan tot de fundamenten van het geloof), en die wordt aangehangen door een groot deel van de wereldwijde islamitische gemeenschap. Dit wil evenwel niet zeggen dat dit de 'ware' islam is of de enig mogelijke. Het geeft wel aan dat deze mainstreamopvattingen een serieus probleem vormen voor de beschaafde wereld.
Geen enkele andere religie levert in deze tijd structureel zo veel problemen op voor de wereldvrede en mensenrechten als de islam. In bijvoorbeeld de huidige christelijke wereld is het fundamentalisme hoofdzakelijk beperkt tot lieden die hun scheppingsmythe in de biologieles willen of tegen het homehuwelijk en abortus zijn. Geweld dat duidelijk christelijk gemotiveerd is, is gelukkig relatief uitzonderlijk (zoals aanslagen op abortusartsen in de VS en geweld tegen homoseksuelen en vermeende heksen in bepaalde Afrikaanse gebieden) en wordt door elke grote christelijke organisatie afgekeurd.
Echt liberale moslims hebben een vorm van hun geloof gevonden die goed samengaat met de huidige beschaving. Dat is lovenswaardig, want dat is de enige vorm van de islam die het mogelijk maakt voor moslims om met niet-moslims in vrede en gelijkwaardigheid te kunnen samenleven. Dit vereist echter een radicale herinterpretatie van hun geloof, en daar zit ook meteen de moeilijkheid.
Een reformatie in de christelijke zin (sola scriptura, terug naar de Schrift alleen), waar het salafisme in feite op neerkomt, is dan ook geen optie. Het is precies deze bron die het probleem vormt. Een islamitische reformatie zal juist de absolute status van de bronnen moeten loslaten of ze radicaal moeten gaan herinterpreteren en historiseren. De vraag is of dat gaat lukken als de orthodoxie zo groot en dominant blijft.
Misschien nog wel van het meest fundamentele belang is kritiek te kunnen uiten op de islam, ook als die kritiek kwetsend is voor sommigen. Dit is geen 'islamofobie' en al helemaal geen racisme (de islam is geen ras), maar simpelweg kritiek op een ideologie. Geen enkele ideologie, godsdienstig of niet, is boven kritiek verheven, ook niet als die iemand na aan het hart ligt. Dat betekent dat we de Koran of Mohammed op bijvoorbeeld morele gronden mogen bekritiseren, zelfs als dat in de ogen van sommigen neerkomt op bespotting. We kunnen en mogen de Koran een verwerpelijk of achterlijk boek noemen en Mohammed een perverse tiran (zeker naar huidige maatstaven). We moeten die discussie aangaan, ook als die gevoelige snaren raakt en soms op het scherp van de snede gevoerd wordt. Het betekent daarnaast dat bijvoorbeeld historisch bronnenonderzoek mogelijk moet zijn, ook als dat conflicteert met het traditionele verhaal of dierbare overtuigingen. We moeten kunnen erkennen dat bepaalde aspecten van de islam problematisch zijn, want alleen dan is discussie en hopelijk een duurzame oplossing mogelijk.
