Finse gedachten

[Rereformed]

Maar gauw terug naar Finland: Sibelius, vioolconcert in D mineur, eerste deel (Allegro Moderato).

O, het vioolconcert van Sibelius. DE link om te geven aan iemand die af en toe wat componeert om hem er voor eeuwig mee te laten ophouden!
Prachtige uitvoering!
Ken je de jongens van Twoset Violin (Eddy & Brett)? Ze hebben altijd hele leuke video's die je opgewekt maken. Hier wagen ze zich aan Sibelius (nadat fans er eindeloos om gevraagd hadden).
Je kunt daar goed uit opmaken hoe ongelooflijk moeilijk dat concert is om te spelen. De intensiteit van emoties die dit muziekstuk vereist is wellicht onovertroffen.

Dit is wat Aino Sibelius schreef aan Axel Carpelan, de man die Sibelius steunde en erop aangedrongen had om een vioolconcert te componeren:

“De eerste uitvoering van het concerto is nu definitief beslist voor 8 februari [1904], maar dat is echter oncomfortabel snel. Janne is er de hele tijd mee bezig (en ik ook). Opnieuw was het een embarras de richesse. Hij heeft zoveel ideeën die in zijn hoofd rondgaan dat hij er letterlijk duizelig van wordt. Hij is nacht na nacht wakker, speelt prachtige dingen en kan zich niet losmaken van de geweldige muziek die hij speelt - er zijn zoveel ideeën dat je niet kunt geloven dat het waar is, allemaal zo rijk aan uitwerkingsmogelijkheden, dus zo vol van leven. Maar als ik door dit alles opgewonden ben geraakt, ik heb er ook onder geleden. […] Natuurlijk ben ik blij dat ik al die tijd zo dicht bij Janne heb kunnen zijn - of mijn aanwezigheid hem op zijn donkere momenten helpt kan ik niet zeggen - maar het was een lonende en bevredigende ervaring voor mij. […] Hou je goed. Janne stuurt je zijn hartelijke groeten. Ik zit aan zijn schrijftafel - hij zit aan de piano - het haardvuur brandt mooi. Het is nacht."

En ken je David Hurwitz al? Hij geeft sinds de coronatijd begon geweldige commentaren op uitvoeringen en vertelt vaak een hoop interessants en diepgaands over de muziek, en bovenal talloze rake opmerkingen, vaak dingen die je nooit wist. Een unieke verschijning. Ik denk dat je een fan van hem wordt.

En hier nog een mooi stukje van Sibelius. Finser dan dit kan het niet. En luister goed wanneer de muziek ophoudt: dan hoor je het originele geluid van de kastklok in huize Sibelius. (De plek waar ze spelen is niet het huis van Sibelius, maar een openluchtmuseum in Lieksa, Oost-Finland, vlakbij waar ik tien jaar lang gewoond heb.)

[Rereformed]

De grootste tranentrekker in de Finse muziek is waarschijnlijk dit lied: Minä olen muistanut. Het liedje werd gemaakt door de zanger/musicus Edu Kettunen in 1989, maar de tekst was zo persoonlijk dat hij het nooit zelf heeft willen/durven uitvoeren. Hij stopte het in zijn bureaulaatje. Wat later vroeg men hem om een liedje te maken geschikt voor het Eurovisiefestival. Toen gaf hij dit liedje aan Kim Lönnholm, die daar naartoe gestuurd zou worden. Het liedje behaalde de zevende plaats. Dit liedje maakte de zanger Kim Lönnholm in Finland heel beroemd. Hier is een uitvoering uit 1989.


Minä olen miettinyt sinua paljon
Paljon enemmän kuin ketään muuta
Kaipuuta polttavaa olen tuntenut kylmin illoin
Miettinyt sinua silloin enemmän kuin muita
Minä olen muistanut sinut hyvin
Niin paljon paremmin kuin ketään muuta
Minä olen muistanut sinut niin kauniina kuvina
Vakavina unina muistanut paremmin kuin muita
Minä olen muistanut sinut kipuna kiivaana
Suruna sielussain, valona yössä vain
Minä olen valvonut tuhat yötä
Tehnyt työtä tyhjää niin kuin kuolemaa
Kaipuuta polttavaa olen tuntenut näillä teillä
Elämäni kintereillä ajanut eteenpäin
Minä olen muistanut sinut kipuna kiivaana
Suruna sielussain, valona yössä vain
Minä olen muistanut sinut kipuna kiivaana
Suruna sielussain, valona yössä vain

Ik heb veel aan je gedacht
Veel meer dan aan wie dan ook
Ik heb een brandend verlangen gevoeld op koude avonden
Dacht op die momenten meer aan je dan aan wie dan ook
Ik heb me je zo goed herinnerd
Zoveel beter dan wie dan ook
Ik heb je herinnerd in zulke mooie foto's
In intense dromen beter onthouden dan wie dan ook
De herinnering aan jou is als hevige pijn
als verdriet in mijn ziel, als licht in de nacht
Ik heb duizend nachten wakker gelegen
Vergeefs wilde ik ook dood
Een brandend verlangen was op mijn weg,
Maar mijn leven zat me op mijn hielen en dreef me vooruit,
De herinnering aan jou is als hevige pijn
als verdriet in mijn ziel, als licht in de nacht
De herinnering aan jou is als hevige pijn
als verdriet in mijn ziel, als licht in de nacht

[Gerard R.]

Ik vind de tekst super, de uitvoeringen zijn niet zo aan mij besteed.

[Rereformed]

De vorige keer dat ik muziek componeerde, het pianostukje Full Moon, had ik een gevoel van volkomen harmonie.

Een week later brak de oorlog uit in Europa en maakte dat voor mij bijna onmogelijk naar die gelukkige muziek te luisteren. Mijn gemoed is sindsdien loodzwaar geweest.

Na elf weken van oorlogschok heb ik deze week weer muziek gecomponeerd genaamd After the devastation. De gevoelens die een allesverwoestende oorlog in Oekraïne opwekken. De maand mei is voor mij altijd de mooiste en gelukkigste maand van het jaar. Maar dit jaar komt er treurmuziek uit de bodem van mijn ziel.

[Gerard R.]

Prachtig. En treurig.

[Maria]

Je gaat zo diep.
Kun je je nog een beetje ontspannen?

[Leon]

Oorlog en mooie muziek.

[Rereformed]

Je gaat zo diep.
Kun je je nog een beetje ontspannen?

Nee, eigenlijk niet. Ik doe niets anders dan die oorlog maar volgen. En die foto's van mensen die alles verloren hebben...als je erop gaat staren, dat gaat vreselijk diep. En van begin af aan heb ik, wonende in Finland, het gevoel dat het mijn buren zouden kunnen zijn, ikzelf één van hen zou kunnen zijn.

Me voortdurend indenkend dat het lot van Finland hetzelfde zou zijn als van Oekraïne maakte me in het begin bijna wanhopig. Maar de Finnen hebben me zeer verrast. Toen die oorlog begon had ik het gevoel dat ik tot de kleine minderheid van 24% behoor die voor aansluiting bij NAVO was, en Finland er nu hopeloos voorstaat, maar in tijd van twee maanden is alles omgeslagen. En tezelfdertijd de macht van Rusland reusachtig gekrompen.
Vandaag lieten de president en de premier gezamenlijk weten dat ze aansturen op zo spoedig mogelijke aansluiting bij NAVO, en Boris Johnson kwam gisteren speciaal naar Helsinki om de Finnen te vertellen dat Britannië Finland door dik en dun zal steunen indien de oorlog hier uitbreekt. Ik voel me nu alweer een stuk meer in balans. En vergeef het de Britten (eindelijk!) dat ze uit de EU weggingen. Ze hebben nog steeds een unieke positie in Europa. Geen enkel ander land heeft zoveel steun aan Finland beloofd.

Het maken van een muziekstuk is altijd een hele intense bezigheid, waar ik vaak mijn nachtrust zelfs door verstoord zie. En dit muziekstuk is jezelf overgeven aan de diepste gevoelens van treurnis. Nu het af is voel ik me totaal leeg en volkomen uitgeput.
Maar dit moment dat het af is is ook meteen het moment dat ik me kan ontspannen. Ik heb voor vanavond een heerlijke rode wijn op me wachten.
En morgen rijd ik 700 kilometer naar het noorden, naar Rovaniemi, waar een oom van mijn vrouw zijn 90ste verjaardag viert. We vertrekken pas om vier uur 's middags (het is licht tot 23 uur en de zon gaat op om 3.45!) en gaan 's avonds lekker in de natuur slapen. Nemen de twee honden mee en gaan er van genieten. Zoals ik opmerkte voel ik me doorgaans het gelukkigst in de maand mei. De tienduizenden naar Finland teruggekeerde vogels doen hun best daarvoor.

(Voor de eerlijkheid: je moet weten dat ik lijd aan een vreemde gedachten-stoornis: het muziekstukje móest af voor ik op reis ga, want mocht ik een auto-ongeluk krijgen en het niet overleven, dan zou het half afgemaakt zijn en nooit door iemand gehoord worden. Ik zweepte me daarom op om het vandaag af te maken, en werd al om drie uur wakker.)

[Rereformed]

Oorlog en mooie muziek.

Heel bijzonder eigenlijk. Dat er muziek is voor alle omstandigheden. Muziek is de weerslag van alle gevoelens die een mens maar kan hebben.

Heel bijzonder ook dat de trommel, een lievelingsinstrument van alle legers die staan te popelen de oorlog in te gaan, ook in begravenisdiensten dienst doet om de grootste treurnis uit te beelden.
De basdrum geeft in het stukje van begin tot eind de tragische maat aan waarop gelopen kan worden bij het dragen van de doodskist naar het graf.

[Maria]

Je gaat zo diep.
Kun je je nog een beetje ontspannen?

Het maken van een muziekstuk is altijd een hele intense bezigheid, waar ik vaak mijn nachtrust zelfs door verstoord zie. En dit muziekstuk is jezelf overgeven aan de diepste gevoelens van treurnis. Nu het af is voel ik me totaal leeg en volkomen uitgeput.
Maar dit moment dat het af is is ook meteen het moment dat ik me kan ontspannen. Ik heb voor vanavond een heerlijke rode wijn op me wachten.
En morgen rijd ik 700 kilometer naar het noorden, naar Rovaniemi, waar een oom van mijn vrouw zijn 90ste verjaardag viert. We vertrekken pas om vier uur 's middags (het is licht tot 23 uur en de zon gaat op om 3.45!) en gaan 's avonds lekker in de natuur slapen. Nemen de twee honden mee en gaan er van genieten. Zoals ik opmerkte voel ik me doorgaans het gelukkigst in de maand mei. De tienduizenden vogels doen hun best daarvoor.

(Voor de eerlijkheid: je moet weten dat ik lijd aan een vreemde gedachten-stoornis: het muziekstukje móest af voor ik op reis ga, want mocht ik een auto-ongeluk krijgen en het niet overleven, dan zou het half afgemaakt zijn en nooit door iemand gehoord worden. Ik zweepte me daarom op om het vandaag af te maken.)

Gelukkig lijkt het obsessieve te komen in vlagen en perioden en stopt het daarna weer.
Ik hoop echt, dat je kunt ontspannen en ook kunt genieten van je uitstap.
Ook tijdens je reis, want het is een heel end.

[Rereformed]

@Rereformed
Van harte gefeliciteerd met jullie beslissing!

Dank je wel!

“Dit is een historische dag. Een nieuw tijdperk is aangebroken”, zei de Finse president gisteren.
Zowel Finland als Zweden sluiten zich aan bij de NAVO. Wat altijd ondenkbaar was gebeurt nu op een heel beslissende en koelbloedige manier, zo snel als mogelijk was.
Nadat de president en de premier van Finland het besluit hadden aangekondigd belde president Niinistö Poetin op. Poetin zei enkel dat het de verkeerde keus was, maar maakte geen dreigementen. Hij merkte enkel op dat Rusland Finland niet had bedreigd en er dus geen noodzaak was. Voor Niinistö was de druppel die de emmer deed overlopen echter al vorige herfst gevallen, toen Poetin van het westen eiste dat NAVO zich nooit meer zou uitbreiden. Die eis stond gelijk aan het opgeven van Finse soevereiniteit. En dat kon onmogelijk geaccepteerd worden. Voor Finland is de tijd van de Finlandisierung traumatisch. Het idee dat men opnieuw aan iets gelijksoortig zou worden overgeleverd is het punt dat Finnen resoluut hun "non-alignment" opgeven. Vandaag wordt NAVO-aansluiting in het Finse parlament besproken. Het schijnt dat hoogtens 12 van de 200 parlamentariërs tegen zullen stemmen.

Hoe interessant dat ik deze onwikkeling van zo dichtbij mogelijk heb meegemaakt. De eerste keer dat ik in Finland kwam was op onafhankelijkheidsdag, 6 december, 1977. Reizend met de gloednieuwe Finnjet van Travemünde naar Helsinki las ik een boekje dat mijn vader me in handen had geduwd: "Wat Finland te danken heeft aan Mannerheim". Eenmaal wat langer in Finland begreep ik al gauw dat de onafhankelijkheid weliswaar bevochten was, maar er desalniettemin heel wat grenzen waren aan het woordje "onafhankelijk". Het onderwerp "Sowjet Unie" werd zoveel mogelijk vermeden, of het moest een verhaaltje zijn waarin de vriendschap beklemtoond werd.
Ik herinner me dat ik in 1985 een studiegroepje Engelse conversatie leidde, en het discussie-onderwerp bedacht "Finland should join the European Economic Community". Ik verdedigde het door te zeggen dat Finland gericht is op het westen en men geheel dezelfde levensstijl heeft als alle west-Europeanen. Ik kreeg van de Finnen als antwoord dat het onmogelijk was, begeleid met een "You don't understand anything of Finland yet!" Ze glimlachten over mijn naïviteit.

Tien jaar later gebeurde wat altijd ondenkbaar was geweest. Toen het groene licht door Gorbachov gegeven werd lieten de Finnen er geen gras over groeien. Dat is altijd de vuistregel geweest: houd je stil en gedeisd tot het moment komt dat je weet dat het gaat lukken. En grijp dan die kans onmiddellijk met beide handen en twee voeten!

En nu gebeurt het in mijn leven voor de tweede maal!

Nu hoort Finland eindelijk bij Europa zoals Nederland.
Ik voel dat ik in het kleine wereldje om mij heen mijn steentje daaraan heb bijgedragen. Ik ben in Finland - of ik dat nu wilde of niet - 45 jaar lang voor de mensen om mij heen het westerse gezicht en een representatie van de westerse mentaliteit geweest. Maar ik voel me tegenwoordig vaak ook Finser dan een Fin, op de manier zoals een ongelovige bekeerling vaak vromer is dan de van huisuit gelovige. Ik ben trots op mijn land en op de leiders ervan: https://m.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220515_93689813

Ik heb nooit het verhaal (eind negentiger jaren) vergeten, toen mijn oudste zoon van 16 thuis kwam met het verhaal dat hij in de trein zat met een laptop op schoot. Naast hem zat een man met een stropdas om die hem aansprak en met interesse vroeg waar hij zoal mee bezig is op die computer. Mijn zoon legde uit dat hij voor mensen "een homepage" maakt op het internet. Na een tijd vragen te hebben beantwoord vroeg mijn zoon aan de man: "En wat voor klusjes doe jij?"
Hij kreeg als antwoord "Eeeh, ik ben de minister van financiën."
Later leidde deze man Finland naar het gebruik van de euro.
En nu leidt hij als president het land naar de NAVO.
Hij is "onze Sauli".

[Rereformed]

Al een week of twee is mijn hometown Tampere in het middelpunt van internationale belangstelling geweest. Het wereldkampioenschap IJshockey werd gespeeld in de nieuwe Nokia-Arena die net voor deze gebeurtenis afgebouwd is in het centrum van de stad. Tampere is gelijk ook een wereldcentrum voor ijshockey geworden. Niet alleen won gisteren Finland voor het eerst in eigen land het jaarlijks gespeelde wereldkampioenschap, ook volgend jaar wordt dit evenement in Tampere gehouden (vanwege dat het WK volgend jaar voor Petersburg gepland was, en men nu snel een oplossing moest bedenken). Iedereen was namelijk zeer lovend over hoe efficiënt en keurig alles geregeld was.
Tampere en heel Finland is nu in uitbundige feeststemming. Het wereldkampioenschap werd door Finland voor het eerst gewonnen in 1995. Dat was toen moeilijk te geloven. Het kampioenschap wordt namelijk al sinds 1920 gespeeld en de Finnen moesten heel lang aanzien dat enkel Canada (27 keer gewonnen!), de VS, de Sowjet-Unie (van 1962 tot 1983 17 maal gewonnen!), Tjechoslowakije of Zweden goud, zilver of brons kreeg. De eerste tien jaar dat ik in Finland woonde was ijshockey nog niet zo'n fenomeen. Want ja, je moet wel een hele grote fan zijn indien je ieder jaar gaat bekijken hoe Finland weer eens verliest.

Pas in 1992, dus na 72 jaar!, lukte het Finland voor het eerst in de finale te komen. In 1994 alweer! Weliswaar werden die finales verloren, maar in 1995 gebeurde het wonder: Finland won goud! Dat de verliezer Zweden was maakte de overwinning onvergetelijk.
En vanaf die tijd heeft Finland altijd een hoofdrol gespeeld in ijshockey. Gisteren speelden ze voor de 13e keer in de finale, en werd voor de vierde maal het wereldkampioenschap gewonnen.

Niet dat ik nu zo'n fan ben van ijshockey. Ik ben nu eenmaal met voetbal opgegroeid. En zo'n kaartje voor het wereldkampioenschap kost 150-350 euro en het is maar koud daar in die ijshal. En op tv is die puck meestal veel te klein en de snelheid te groot om te zien dat die in het doel terechtkomt.

Maar als je dus zoals ik in Tampere woont dan kun je net zo min om ijshockey heen als de Nederlanders om de regen en wind.

[Ronaldus67]

Niet dat ik nu zo'n fan ben van ijshockey. Ik ben nu eenmaal met voetbal opgegroeid. En zo'n kaartje voor het wereldkampioenschap kost 150-350 euro en het is maar koud daar in die ijshal. En op tv is die puck meestal veel te klein en de snelheid te groot om te zien dat die in het doel terechtkomt.

Maar als je dus zoals ik in Tampere woont dan kun je net zo min om ijshockey heen als de Nederlanders om de regen en wind.

In mijn beleving was Finland altijd al een topland in ijshockey. Daar zat ik dus naast. Blijkbaar dateren de grote successen pas van de jaren 90. Hoogtepunt was natuurlijk ook het allereerste Finse goud in de geschiedenis tijdens de laatste Olympische Spelen in Peking. De finale tegen de Russen heb ik van begin tot eind met plezier gekeken. Mede dankzij deze gewonnen finale en het nu behaalde wereldkampioenschap staat Finland nummer 1 op de IIHF World Ranking!
Voor een land met slechts 5,5 miljoen inwoners en concurrenten als Canada, Rusland en de USA in het kielzog een unieke prestatie!

Nederland staat op die ranking 29e. Dan mogen we een hockey- en schaatsland zijn, maar beide sporten gecombineerd in ijshockey is duidelijk niet aan ons besteed.
Nee, dan voetbal. Nog altijd veruit de meest populaire sport in ons land. Bij het Finse voetbal moet ik altijd aan Jari Litmanen denken. Een bijzonder goede en sympathieke speler die in de jaren 90 furore maakte bij een zekere vereniging uit Amsterdam.

Overigens een schitterend multifunctioneel nieuw stadion in Tampere. Ik kan niet anders zeggen. Het biedt maar liefst plaats aan 15.000 toeschouwers zag ik.

[Peter van Velzen]

En op tv is die puck meestal veel te klein en de snelheid te groot om te zien dat die in het doel terechtkomt.

Ook op HD-TV? Ik kan me herinneren dat toen ik daar een (gras)hockey-wedstrijd op bekeek, ik voor de eerste keer in mijn leven het balletje kon zien.

[Rereformed]

Overigens een schitterend multifunctioneel nieuw stadion in Tampere. Ik kan niet anders zeggen. Het biedt maar liefst plaats aan 15.000 toeschouwers zag ik.

Aangezien het een enorme investering was waren er ook tegenstanders van het projekt. Maar nu Finland al bij het in gebruik nemen ervan het WK won, en het volgend jaar opnieuw in Tampere wordt gespeeld is het meteen een enorm succes. Voor de Arena werd ruimte gevonden door het bovenop de spoorwegen te bouwen. Eromheen zijn vijf schitterende torenflats gepland, waarvan er al twee af zijn. De vermaarde Daniel Libeskind is de architect van alles.
Tampere is meteen uitgegroeid tot de Finse hoofdstad van ijshockey, temeer daar de grootste arena van Helsinki (daterend uit 1997) in bezit is van twee Russische oligarchen die nu geboycot worden. Deze arena staat praktisch leeg, en tenminste voor een tijd kan het vanwege de boycot ook niet verkocht worden. En mocht het uiteindelijk verkocht worden dan zullen de huidige bezitters een verlies moeten incasseren vanwege de grote concurrentie die er nu via de Arena in Tampere is gekomen en de waarde van de Helsinki Hall daardoor gedaald is.

Het is allemaal onderdeel van een ongekende bloei van de stad Tampere. Toen ik geboren werd had de stad nog maar 100.000 inwoners, maar nu is Tampere uitgegroeid tot de grootste stad in het binnenland van heel Skandinavië. De stad heeft nu 245.000 inwoners en tesamen met de omliggende stadjes al meer dan een half miljoen. De streek groeit gestaag met zo'n 3000 nieuwe inwoners per jaar, de grootste groei van Finland. Vorige week werd bekend gemaakt dat voor het eerst sinds 70 jaar het inwoneraantal in de hoofdstad en de kustprovincie eromheen kromp. Tezelfdertijd was het voor het eerst sinds 1962 dat Lapland aan inwoners groeide. Het heeft blijkbaar te maken met de coronatijd, die een hoop mensen de gedachte gaf ergens te gaan wonen waar minder mensen zijn.

De afgelopen tien jaar zijn er in Tampere enorme investeringen gedaan en is de stad er heel anders uit gaan zien. Een verkeerstunnel van bijna 3 km werd verwezenlijkt, en de enorme berg gesteente die de tunnel opleverde wordt op dit moment gedumpt in het grootste meer dat aan het centrum van Tampere grenst, waarmee een eiland gemaakt wordt waarop men een nieuwe woonwijk kan gaan bouwen. Ook nam men het besluit om de tram in gebruik te nemen. Het oostelijk gedeelte van dat netwerk is al klaar.

Ik heb enkele muzikale video's gemaakt van het centrum van de stad. Frozen hometown geeft een beeld van de stad bij -23 graden vorst. Tampere is begonnen als fabrieksstad, en die zijn nu nationale monumenten. Night in white satin is een impressie van de binnenstad bij natte sneeuw in de heel vroege morgen. Not your common ride through town is de weg naar mijn woning, heel exotisch als je niet aan sneeuwladingen gewend bent, en de realiteit van menige winterdag.
Suburban dance is een video waar de graffitikunst van Tampere tentoon gesteld wordt (behalve de laatste foto, dat is Boekarest ) .

Overigens heb ik ooit in october ook een muzikale vertolking van Amsterdam gemaakt. Ik haalde het in mijn hoofd één keer in mijn leven Mahler in het beroemde Mahler-concertgebouw te willen beluisteren. Kaartjes ervoor konden inmiddels via internet gekocht worden: https://www.youtube.com/watch?v=DVmfn_8W800