Dit is waar Nietzsche om de hoek komt in mijn leven. Hij staat geheel ten onrechte bekend als de grote nihilist. Ik had ook dat idee over hem, maar net zoals iedereen die oplepelt dat hij de nihilist pur sang is had ik hem dan ook nooit gelezen.fbs33 schreef:Aan Rereformed; Heb je je kunnen verzoenen met het idee nergens aan te komen op die 'Oceaan des levens'
Tevreden te zijn met jezelf? Of probeer je nog steeds dat ontsnappingsluik naar de Zin te zoeken?
In werkelijkheid is hij juist het tegenovergestelde: de mens die de problematiek van Prediker tot op de bodem van zijn leven doorgaat en eenvoudig zichzelf overwint. Nietzsche zelf legde het zo uit (in wat nu uitgegeven wordt als voorwoord tot de Wil tot Macht, geschreven in 1888):
"Waar ik het relaas van doe is de geschiedenis van de volgende twee eeuwen. Ik beschrijf wat zal komen, wat niet meer te vermijden valt: de opkomst van het nihilisme. Men kan het nu al beschrijven, want noodwendigheid is aan het woord hier. De toekomst spreekt al in honderden tekenen in het heden, en overal wordt dit noodlot aangekondigd. Voor de muziek van de toekomst zijn de oren nu al gespitst. Sinds enige tijd is Europa als op weg naar een katastrofe, de spanning stijgt met het verstrijken van elk decennium; als een rivier dat de monding wil bereiken gaat de stroom voort: rusteloos, gewelddadig en hals over kop. Gelijk een stroom die naar het einde raast, die zich niet meer bezint, maar bang is om zich te bezinnen.
Hij die hier spreekt heeft echter niets anders gedaan dan nadenken. Hij heeft het instinct van een eenzame filosoof, hij is iemand die met opzet liever aan de zijlijn staat, er buiten staat, geduldig, voorovergebogen, achterblijvend. Als geest vol durf en aangetrokken tot experimenteren, heeft hij al kennis gemaakt met ieder labyrint van de toekomst: als een voorspellende vogelgeest die terugkijkt om te gaan vertellen over wat zal komen. Hij is de eerste volkomen nihilist in Europa, die het gehele nihilisme is doorgewandeld en tenslotte heeft achtergelaten, buiten zichzelf.
Laat men geen vergissing maken omtrent de titel van het evangelie dat de toekomst wil dragen: "De Wil tot Macht: een poging tot herwaardering van alle waarden". In deze formulering komt een tegenbeweging tot uiting, een beweging die op een gegeven moment in de plaats zal komen voor dit volkomen nihilisme, echter na het eerst doorleefd te hebben, zowel logisch als psychologisch; de tegenbeweging groeit er als gevolg uit. Waarom is de komst van het nihilisme noodwendig? Omdat de waarden die tot nu toe worden aangehangen in de laatste consequentie hier op afstevenen. Nihilisme is de ultieme en logische consequentie van onze grote waarden en idealen - omdat we nihilisme moeten ervaren voordat we erachter kunnen komen wat deze 'waarden' werkelijk waard waren. Op een gegeven moment zullen we nieuwe waarden nodig hebben."
Hij ontmaskerde het religieus geloof als het summum van nihilisme. Hoe meer de wetenschap voortschrijdt, en des te meer onze cultuur zich verder weg verwijdert van religieuze eeuwen, des te duidelijker het voor iedereen wordt. Aangezien religie de aanbidding van het niets is, de creatie van waan als gevolg van haat tegen het leven, is het nihilisme ten top gedreven.
Dit te beseffen zet de tegenbeweging in je gedachten automatisch aan de gang. Je hoeft dan dus niet naar zin te zoeken, maar wordt juist de hele tijd gedwongen om onzin de rug toe te keren. Je wordt dan dus exact in de tegenovergestelde richting gestuurd, en opeens merk je op dat de sleutel tot het geheim van de zin van het leven gelegen is in deze simpele woorden: heb de aarde lief! Zolang je aan de religie zat vastgebonden was je compleet blind hiervoor en werd exact het omgekeerde steeds in je opgestookt. Maar daarom ontstond juist het nihilisme. Wanneer het aardse bestaan door de religie van haar zin wordt beroofd zit men onherroepelijk in een moeras van nihilisme. Nihilisme is een ziekte die enkel ontstaat in een religieuze cultuur, op het moment dat de religie wordt ontmaskerd, en men er nog steeds naar hunkert als een druggebruiker die afkickt. Maar nihilisme heeft geen enkele kans om een eindpunt te zijn, want de evolutie gebiedt eenvoudig het te overwinnen.
Nietzsche zag al deze dingen, en onderging het hele proces waar onze cultuur (volgens zijn schatting) 200 jaar over doet, in zichzelf in de korte tijd van 25 jaar die hem ervoor gegeven werd.
Zijn tocht te volgen was voor mij adembenemend. Ik zag hoe hij van 13 tot 20 dezelfde vrome figuur was als ikzelf. Ik zag hoe hij net zoals ik het christelijk geloof doorzag (omdat hij zoveel pienterder was een stuk sneller dan ik!). Ik zag hoe hij de afgrond van het nihilisme vanaf die tijd in al zijn cellen voelde en doorleefde, op dezelfde manier als ik, en hoe hij hunkerde naar het religieuze, alsof het iets ongeneeslijks in de mens is, maar in plaats van eraan toe te geven consequent streng afzag van zichzelf en absolute intellectuele eerlijkheid van zichzelf eiste. Hij voedde zich op door juist het allermoeilijkste op te zoeken, de eenzaamheid, de kou. Om uiteindelijk met een monument van ongekende innerlijke grootsheid voor de dag te komen (zijn Aldus sprak Zarathoestra). Een mens gehouwen uit graniet die als een adelaar over landschappen onder hem vliegt, allemaal doorleefd, doorlopen en achtergelaten. Een mens die kan uitspreken dat hij nu het leven onvoorwaardelijk liefheeft. Ik heb deze boodschap zo in al mijn levenscellen opgenomen dat de zinvraag en de hele kwestie van nihilisme weggevallen is.
"Boven al mijn schrijven torent mijn Zarathoestra hoog uit. In dit boek heb ik de mensheid het grootste geschenk gegeven dat het tot nu toe rijk is...Het is ook het diepzinnigste boek dat ooit geschreven is, geboren uit innerlijke onderdompeling in waarheid, een onuitputtelijke bron, waaruit iedere emmer vol goud en goedheid tevoorschijn komt." (Uit Nietzsches autobiografie Ecce Homo)
Mensen hebben zich vergaapt aan zulke bombast, maar het gaat er niet om of hij gelijk heeft, maar het gaat erom de triomf te proeven van de man die zoiets kan uitspreken. Bestaat er voor zo iemand nog zoiets als nihilisme? Definitely not!
Jezelf overwinnen heeft op mij een bijzondere aantrekkingskracht. Een uitstekend motto voor mijn leven.
)
