toekomst van religie?

[Virchow]

Een simpele vraag, maar is het antwoord ook zo simpel?

Is er nog een toekomst voor Religie in deze geseculariseerde maatschappij?


Aangezien ik deze vraag post op een vrijzinnig forum, verwacht ik dat de vraag negatief zal beantwoord worden. Indien het antwoord inderdaad nee is, stel ik mezelf toch enkele vragen.
Wat was vroeger de rol van religie voor de mensheid? Wat maakt religie nu overbodig? Wat maakt dat het achterhaald is? Komt er iets in de plaats van religie? En last but not least: Wordt de wereld een betere plek zonder religie?

Uitkijkend naar uw antwoord,
Virchow

[Peter van Velzen]

Religie had in het verleden meerder functies. Allereerst was het een theorie die de mens de illusie gaf dat de wereld gecontroleerd werd/was. Tevens leende de religieuze gemeenschap zich uitstekend als maatschappelijk bindmiddel. Tenslotte boodt de religie een vorm van zingeving.

In de huidige wereld is de eerste functie geheel overgenomen door de wetenschap. Deze stelt de mens in staat de wereld deels zelf te controleren, en biedt een veel grotere zekerheid dan de religie ooit heeft kunnen simuleren. Als maatschappelijk bindmiddel dient de maatschappij zelf een rol te spelen. Er is een veel minder nauwe maar veel meer omvattende binding nodig in een wereld waarin ieder mens een deel vormt van dezelfde wereldomvattende maatschappij. Democratie en mensrechten nemen hier de plaats van de religie in, en we moeten dan ook beiden bevorderen. Daarbij dient samenwerking en niet naijver voorop te staan. Daar waar het mis gaat ziet men altijd verdeeldheid en onderlinge strijd. Die moeten we beperken tot een openbaar debat, niet tot een openbare vechtpartij. De zin van ons leven dient gevormd te worden door ons nageslacht. Niet zozeer onze individuele kinderen en kleinkinderen maar ons aller achterkleinkinderen, waarvoor wij moeten trachten een betere wereld achter te laten.

De wetenschap is goed op weg. Daarin heb ik voldoende vertrouwen. Minder goed gesteld is het met democratie en mensenrechten. Daar ligt nog een grote missie. De klimaattop in Parijs daartentegen geeft weer hoop dat we met zijn allen zinvol bezig zijn. Als iedereen daarvan doordrongen is, dan kan de religie voorgoed verdwijnen. Voorlopig is daar nog niet iedereen daarvan overtuigd, maar tegelijkertijd zie je ook religieuze mensen (zoals Paus Fransiscus) in de goede richting bewegen. Zij worden goed gemotiveerd door de wetenschap. En wellicht dus, kan de wetenschap in de toekomst ook democratie en mensenrechten een boost zal geven.

Ik verwacht dat we nog enkele grote veranderingen in de wereld te gaan hebben. En zolang er geen democratie is in China en er geen mensenrechten worde nageleefd in Saudii-Arabië zal er nog volop aan religie worden gedaan. Mijn schatting is dat dit nog wel zo’n 400 jaar kan duren. Zo lang duurde het immers ook voordat in het Romeinse rijk het monotheisme het polytheisme had vervangen, terwijl het in India nog altijd niet gebeurd is. Maar over 400 jaar verwacht ik dat de wereld in meerderheid uit vrijdenkers zal bestaan. Alleen heten die dan welicht niet meer zo. De wetenschap lijkt mij – hoe dan ook – onze beste hoop. Kennis immers is macht.

[1248]

Een simpele vraag, maar is het antwoord ook zo simpel?

Is er nog een toekomst voor Religie in deze geseculariseerde maatschappij?


Aangezien ik deze vraag post op een vrijzinnig forum, verwacht ik dat de vraag negatief zal beantwoord worden. Indien het antwoord inderdaad nee is, stel ik mezelf toch enkele vragen.
Wat was vroeger de rol van religie voor de mensheid? Wat maakt religie nu overbodig? Wat maakt dat het achterhaald is? Komt er iets in de plaats van religie? En last but not least: Wordt de wereld een betere plek zonder religie?

Uitkijkend naar uw antwoord,
Virchow

De rol van religie in het verleden was grotendeels een machtsmiddel voor onderdrukking en het volk dom houden.
Voor een groeiend aantal mensen is religie overbodig geworden, mede door kennis en ontwikkeling. Waandenkbeelden worden vervangen door het accepteren van realiteit nl: het bij toeval aanwezig zijn op onze aardkloot en die tijd voor jezelf en anderen zo aangenaam mogelijk maken. De zinsgeving is dus het beste er van maken hier en nu en voor de generaties hierna. Daarna ga je gewoon dood game over. En ja, zonder religie gaat dit beter. Religie is een voedingsbodem voor conflicten en op zichzelf al een ziekelijk verschijnsel.

[doctorwho]

Wordt de wereld een betere plek zonder religie?

Ja geen reden om elkaar vanwege " mijn god is de beste" naar het leven te staan of malle gedragsregels en infantiele moraliteit op te leggen. En lest best we moeten het hier en nu in dit leven doen dus er het beste van maken.

[dikkemick]

Virchow vraagt:

Is er nog een toekomst voor Religie in deze geseculariseerde maatschappij?

Ik denk steeds minder en op steeds andere manieren. Maar religie heeft haar laatste adem nog niet uitgeblazen. Met de secularisatie zie je eveneens extremere vormen toenemen. Maar die groepen worden (hoop ik) steeds kleiner, tot ook deze zullen verdwijnen.

Aangezien ik deze vraag post op een vrijzinnig forum, verwacht ik dat de vraag negatief zal beantwoord worden.

Ik denk juist dat het antwoord dan zowel 'ja' als 'nee' kan zijn. De verwachting die ik heb, heeft niets met mijn hoop (dat geloof in een opperwezen....niet religie an sich) zal verdwijnen.

Indien het antwoord inderdaad nee is, stel ik mezelf toch enkele vragen.
Wat was vroeger de rol van religie voor de mensheid? Wat maakt religie nu overbodig? Wat maakt dat het achterhaald is? Komt er iets in de plaats van religie?

Vroeger had religie in zeer vele opzichten denk ik een grotere rol dan het nu heeft. Religie verbond mensen in groepen, religie legde uit hoe de wereld werkte, religie vertelde je wat wel en niet mocht en religie was zo'n beetje wat de staat/politiek/regering/justitie etc. nu is.
En in dat laatste opzicht is religie volkomen overbodig geworden. Maar zeker ook in geval van hoe de wereld in elkaar zit. Religie en wetenschap hebben nu niets meer met elkaar te maken. Religie hindert alleen nog. Het bindt nu nog wel groepen samen. Wat er voor in de plaats komt...Ik denk....religie. Maar anders.

En last but not least: Wordt de wereld een betere plek zonder religie?

Geen idee. De toekomst zal het uitwijzen. Ik hoop dat zonder religie (geloof in goden dan!) de wereld verdraagzamer wordt. Maar de mens blijft een dier met dierlijke instincten welke ze nog niet overwonnen heeft. In naam van een god zal dan echter niemand meer gedood of gediscrimineerd worden, maar dan worden er vast andere reden bedacht.

Maar stel je voor dat je deze vraag 600 jaar terug had gesteld. Kijk eens hoe religie in de tijd veranderd is. De hele wereldbevolking. En hier een leuke site.
http://www.welingelichtekringen.nl/same ... ieken.html" onclick="window.open(this.href);return false;

[Virchow]

Allereerst bedankt voor de vele reacties!

In eerste instantie wil ik graag ingaan op de functie van religie:

1) Religie om dingen te verklaren
2) Religie als maatschappelijk bindmiddel
3) Religie als vorm van zingeving

(1) en (2) zijn inderdaad achterhaald, hier bestaan voldoende alternatieven voor.
Wetenschap kan echter niet antwoorden op de "zin" van de dingen. Zij kan niet antwoorden op bepaalde 'waarom' vragen.

"Waarom is er zoveel (zinloos) lijden in deze wereld? "Waarom leven wij?"

Hier trachten verschillende levensbeschouwingen antwoord op te geven waaronder religie.
Eén van deze levensbeschouwingen is o.a. het atheïsme.
Het antwoord van een atheïst op de "zin" van de dingen luidt vast als volgt:

Het leven is toevallig, er kan geen (liefdevolle) bedoeling achter zitten, de mens is gedoemd tot het leiden van een ongetwijfeld accidenteel, kort, fragiel leven, dat geen andere zin heeft, dan die welke men er zelf aan geeft.

Maar blijft de atheïst niet achter met een zekere leegte, door het ontkennen van iets transcendent?
Je zou zelf kunnen zeggen dat de positieve wetenschappen op haar grondvesten daveren sinds de introductie van de kwantummechanica. Hier spreekt men immers van waarschijnlijkheden en onzekerheden. Men moet beroep doen op kansberekening. Exact weten waar een deeltje zich zal bevinden is niet meer mogelijk. Een foton kan zich zowel gedragen als een golf of als een deeltje, hoe valt dit te verklaren?

Dit laat ons toe als onderzoeker te erkennen dat er verschillende aspecten aan de werkelijkheid zijn.
Is er dan misschien toch ruimte voor iets transcendent (laten we het God noemen), iets wat de werkelijkheid bepaalt?

Peter vult de leegte van zijn bestaan in met een andere 'god': zijn absolute waarde is de voortzetting van het nageslacht.
Maar bieden zijn waarden ook antwoord op de vraag: waarom is er lijden?

Religie en met name het christendom probeert deze vragen wel te beantwoorden. Het christendom zet God als hoogste absolute waarde centraal, waarbij Jezus het woord van God is en waarbij God wordt gelijkgesteld aan liefde.
Als gelovig mens haal je zelf troost uit religie (dit in tegenstelling tot het atheïsme dat ons geen troost biedt).

Troost uit het feit dat God mee met ons lijdt, hij is een lijdende lotgenoot. Ook Jezus heeft het lijdenslot immers gekend, hij leed en stierf immers aan het kruis. Echter de derde dag verrees hij. Dit houdt voor de gelovige medemens de belofte in dat lijden, kwaad en dood niet het laatste woord zullen zijn. Christenen zijn hoopvolle mensen en vinden troost en kracht in hun geloof.

Besluitend kunnen we zeggen dat de wetenschap voorlopig faalt om de werkelijkheid in al zijn facetten te verklaren.Er valt niet uit te sluiten dat er misschien toch iets transcendent aanwezig is.
Zingeving is nog steeds nodig in onze maatschappij. Deze zin kunnen we vinden in verschillende levensbeschouwingen waaronder het atheïsme en religie.
Echter daar waar het atheïsme de mens soms in de steek laat qua levensantwoorden, biedt religie zich aan als valabele, naïeve optie. Bijgevolg is de toekomst van religie volgens mij dan ook verzekerd.

Uitkijkend naar uw reactie,
Virchow

[Peter van Velzen]

Ik vul geen leegte in mijn bestaan in, want er is er geen. Ik woon samen met mijn vrouw, onze zoon, onze kleindochter , haar man en haar twee dochtertjes. Dat vult elke leegte meer dan voldoende in. Gisteravond werd ik verblijd met een dineertje met onze jongste dochter, en twee andere kleindochters. Nee er is geen leegte.

Je leven heeft automatisch zin, als je in zo’n omgeving verkeert, maar je kunt er ook elke andere zin aan geven die je maar wilt. De evolutie leert ons echter dat volgende generaties het meest uitgesproken doel zijn, waar het leven naar toe werkt. Niet omdat het leven zich dat doel voorstelt, maar omdat dat nu eenmaal haar essentie is. Als er geen volgende generatie is, dan is er in feite geen leven. De genen sterven dan onherroepelijk uit.

Ik heb dit beeld – naar mijn gevoel – nog wat beter weergegeven in de draad: ”Het eeuwige leven”. Wij zijn weliswaar bewust denkende individuën maar maken tevens deel uit van het leven zoals dat drieéneenhalf miljard jaar geleden is begonnen. (of eerder als de panspermie theoriejuist zou zijn). Wij zijn ook deel van het leven dat wellicht nog twee miljard jaar ná ons op de aarde zal voortbestaan en wie weet daarn nog tussen de sterren.

Was ons eigen leven het enige dat telde, dan was er geen enkele reden om iets tegen de klimaat- verandering te doen. “Na ons de zonvloed” zouden wij kunnen zeggen, wetende dat ons halve land (en wellicht veel meer dan dat) onder de zee zou verdwijnen. Als we geen rekening houden met het nageslacht is er geen enkele reden om niet volstrekt egoïstisch te zijn. Dat de maatschappij zou instorten, zou dan evenmin interessant zijn. Laat armaggedon dan maar komen. Het is echter vanwege onze achterkleinkinderen dat we dat NIET mogen doen.

De vraag waarom er lijden is, berust op de onjuiste veronderstelling dat iemand het lijden bedacht heeft. Daar is niets van aan. Omdat er leven is is er ook dood. Waar alle leven zich vermenigvuldigt is zijn er altoos meer levende wezens dan er kunnen overleven, en dus sterven alle levensvormen. Dat het leven desondanks voorgang vindt, komt – alweer – door het nageslacht. (bij eencelligen door celdelingen alleen, bij sexueel voorplantende wezens door het vormeren van een geheel nieuw levend exemplaar met unieke kenmerken). Om het leven in staat te stellen een ontijdige dood te vermijden, is er perceptie en is er pijn. Pijn is een middel om gevaren te ontlopen. En lijden is daarmee een evaring die ons helpt dit te doen. Zoals altijd in de evolutie, is er naast zinvol lijden (ik brand weliswaar mijn vingers, maar redt vanwege de pijn, mijn hand), ook zinloos lijden. Ook als ik de dood niet meer kan ontlopen, duurt de pijn voort.

Wij kunnen als mens het zinloze lijden verminderen door pijnstillers, door geneesmiddelen en desnoods door Euthanasie. Dat onderscheid ons van al het andere leven. Wij kunnen daar bewuste beslissingen over nemen. En dat geeft alleen maar meer zin aan ons leven. Die zin moeten wij er echter zelf aan geven. Als wij dat niet doen dan duurt het lijden zinloos voort. Zij die – zoals moederTheresia – het lijden verheerlijken zijn juist zinloos bezig. Het lijden is goed als waarschuwingssignaal, maar als we gewaarschuwd zijn, wil de zinvol levende mens daar een eind aan maken. Als de kluis eenmaal leeg is en de dieven zijn reeds lang gevolgen heeft het weinig zin meer om de omwonende wakker te houden met een doorgaand alarmsignaal.

Nu wij – dankzij mensen als Charles Darwin – het leven begrijpen. Kunnen wij de religie vaarwel zeggen en hoeven wij niet langer te zoek naar leven na de dood, noch naar een ontsnapping uit een eeuwige cyclus van sterven en geboren worden. Die cyclus van nageslacht op nageslacht is juist datgene waarmee wij zin aan ons leven kunnen geven.

Zo wordt de religie op drieërlei wijze vervangen. Door wetenschap, door democratie en menserechten en door onze kennis van de evolutie.

[Jagang]

@ Virchow

Ik ben in ieder geval blij met je laatste twee zinnen, die mijn gekromde tenen weer enigszins deden ontspannen.

Als atheïst ervaar ik geen leegte omdat de wetenschap sommige levensvragen niet kan beantwoorden.
Dit omdat sommige vragen ("waarom?") onzinnig zijn, terwijl andere vragen alleen door de persoon zelf zijn in te vullen.
Ofwel: De zin van het leven is zin hebben in het leven, niet meer en niet minder.
Leef, want dood ben je nog lang genoeg.

Religie voorziet in een soort placebo, een homeopathische wandelstok voor hen die menen zo'n wandelstok nodig te hebben.
Mensen ontlenen dus steun aan iets dat niet echt is, en daarom word ik altijd wel geraakt door een golf van ironie wanneer men mij vraagt of ik dan geen innerlijke leegte heb als goddeloze.

Het enige verschil is dat zij op een leegte "steunen" en ik niet.

[Maria]

Stuk non-discussie nav. een film als niet nader uitgelegd "argument by link" (film van 120 min.)Verhuisd naar de prullenbak.
http://www.freethinker.nl/forum/viewtop ... 55#p491055" onclick="window.open(this.href);return false;

@ Willempie
Lees nog eens de Forumregels en nu vooral Youtube ea. film en clips Verwijzing naar een film van 120 min. is geen argument. Op meerdere fronten is het hier in dit topic niet voldoende.

[doctorwho]

Maar blijft de atheïst niet achter met een zekere leegte, door het ontkennen van iets transcendent?

Een leegte invullen met een andere leegte die ik als beschouw is een vorm van intellectueel escapisme om de zinloosheid van het bestaan te ontduiken.

[HankS]

En wat is het probleem met leegte ?. Er zijn religies waar men het juist opzoekt, het is toch ook wel weer duidelijk een topic uit christelijke hoek, de vele andere religies negerend . Alsof religie alleen het christendom zou betreffen en ik denk dat het christendom weinig toekomst meer heeft als religie institutioneel gezien dan Dat merk je ook aan de leegloop van kerken, een trend die zich ook inzet in de VS .

Ik ben niet tegen religie, maar ik ben eerder een voorstander van mentale hygiene en dat is de dood voor religieus denken , dus dat zou zich op kunnen lossen door mensen beter te laten denken, educatie is ook een prima vulmiddel voor existentiële gaten in een leegte die er eigenlijk niet echt is maar alleen maar zo ervaren wordt .

[dikkemick]

Virchow schrijft:

Het antwoord van een atheïst op de "zin" van de dingen luidt vast als volgt:

Zoveel atheisten, zoveel antwoorden op de zin van het leven.

Het leven is toevallig, er kan geen (liefdevolle) bedoeling achter zitten, de mens is gedoemd tot het leiden van een ongetwijfeld accidenteel, kort, fragiel leven, dat geen andere zin heeft, dan die welke men er zelf aan geeft.

Klopt helemaal. Ook jij maakt je hier "schuldig" aan.

Maar blijft de atheïst niet achter met een zekere leegte, door het ontkennen van iets transcendent?

Zie opmerking Dr. Who. Waar zijn de aanwijzingen dat ik niet in een leegte ga geloven als ik voor (uiteraard!) de chr. God kies?

Je zou zelf kunnen zeggen dat de positieve wetenschappen op haar grondvesten daveren sinds de introductie van de kwantummechanica. Hier spreekt men immers van waarschijnlijkheden en onzekerheden.

Gebruik de quantummechanica pas als je daar iets van begrijpt aub.

[Sappho]

De meeste mensen kunnen goed leven zonder religie, zij voelen geen leegte.

Maar sommigen voelen dat wel, en kunnen gewoonweg beter leven met een religie. Zij hebben een houvast nodig die ze perfect vinden in religie, en zolang ze het vredevol beleven zoals het hoort zouden daar voor niemand problemen rond moeten zijn.

En zelfs als je daar niet mee instemt, hebben we altijd mensen nodig die anders doen.

[dikkemick]

De meeste mensen kunnen goed leven zonder religie, zij voelen geen leegte.

Maar sommigen voelen dat wel, en kunnen gewoonweg beter leven met een religie. Zij hebben een houvast nodig die ze perfect vinden in religie, en zolang ze het vredevol beleven zoals het hoort zouden daar voor niemand problemen rond moeten zijn.

En zelfs als je daar niet mee instemt, hebben we altijd mensen nodig die anders doen.

Misschien kunnen mensen houvast vinden bij de satanskerk, de kabouterclub van Poortvliet of de ufogemeenschap. So be it. Maar als deze mensen werkelijk geïnteresseerd zijn in het leven en vragen op antwoorden willen, kunnen ze deze clubjes beter links laten liggen.
Zoeken ze echter een teddybeer, is religie een uitstekend alternatief.

[Erik]

Vertrekken vanuit leegte betekent niet meer of minder dan eerlijk open kunnen staan voor alle mogelijke toetsbare informatie in de wereld.
Dat is vele malen mooier dan gedwongen te moeten vertrekken vanuit door een door anderen opgelegde basis.
Het onbedorven verstand van een kind heeft een onbeschrijfbare potentie!
Niemand heeft het recht om die leegte te vullen anders dan het individu zelf.