Een onthutsende beschouwing

[Peter van Velzen]

Ik ben buitengewoon onthutst door de logics die Juval Harari gebruikt in zijn "geschiedenis van de toekomst": Homo Deus.
Hij neemt de titel uiterst serieus. en beschouwt de mens van de toekomst, niet alleen als Übermensch, maar in zekere zin als God. Alle ideologiën, die hun moraal niet op een of op meerdere goden baseren, maar op de mens, noemt hij "Humanistische religies". Ook de ideologie van de Nazis. Dit is voor een vrij verpletterende logica voor allen die Nazisme als de meest onmenselijke ideologie ooit zien. En dat is denk ik iedereen.

De reden waarom wij allemaal denken dat het totaal in strijd is met onze ideeën over Humanisme, is waarschijnlijk, omdat het Nazisme net als het communisme, het collectief belangrijker acht dan het individu en bovendien de mensen niet als gelijkwaardig beschouwd. Alhoewel het communisme in theorie alle mensen gelijkwaardig acht, leidt de nadruk die het legt op het collectief, er feitelijk toe, dat het vaak - net als de nazi's - de leider als vrijwel perfect beschouwt, maar de Nazi's beschouwen de mensen als principiëel ongelijk, en beschouwen ook de verschillende collectieven als ongelijk. Ze zien zowel individuën als ook staten als onderling strijdend, en de geschiedenis als een kwestie van het overleven van de sterkste.

Hun ideologie is gebaseerd op een interpretatie van de natuurlijke selectie in de evolutie, niet als de vraag wat het best past in de omgeving waarin men verkeert, maar uitsluitend op de kracht van zowel het individu als het collectief. Dat is weliswaar in strijd met wat we in de natuur waarnemen, want het succes van Homo Sapiëns was niet te danken aan zijn brute kracht, noch aan zijn hoge intelligentie, maar vooral aan zijn vermogen om samen te werken in veel grotere groepen dan andere dieren en zelfs dan andere mensensoorten. Maar het is geenszins bewezen dat mensen noodzakelijkerwijs gelijkwaardig zijn, zoals Het humanisme - dat wij allemaal - min of meer - aanhangen pretendeert.

[dikkemick]

Maar het is geenszins bewezen dat mensen noodzakelijkerwijs gelijkwaardig zijn, zoals Het humanisme - dat wij allemaal - min of meer - aanhangen pretendeert.

Moet dat bewezen worden? Daar zijn we toch juist mens voor? Dat we daar gewoon over kunnen filosoferen om dan uit te stijgen boven dierlijke instincten en emoties? Wij zien als enige soort verstandelijk in dat we gelijk zijn (zouden moeten zijn).

[TIBERIUS CLAUDIUS]

Dit soort gedachten zijn verre van nieuw.

Men is al eerder met de gedacht gekomen, dat onze mensen gemeenschappen op insectenvolken gaan lijken.
Het individu op zich heeft nauwelijks overlevingskansen slecht het collectief biedt die kansen.

Men ziet het als een ontwikkeling dat analoog is aan het overgaan van één naar meer meercellige.

Er waren er die zo ver gingen dat Aliens van mening zouden zijn dat het reeds het pre stadium voorbij zou zijn.

[Henry II]

Nazisme als de meest onmenselijke ideologie ooit

Alles is relatief. Hier in West-Europa was het nazisme verantwoordelijk voor een oorlog met ongeveer 55 miljoen slachtoffers wereldwijd, soldaten en burgers meegerekend (3% van de gehele wereldbevolking). Maar het Communisme, zoals in dit voorbeeld dat van Mao, startte een Culturele Revolutie, waar door de Grote Sprong Voorwaarts ongeveer 40-70 miljoen mensen stierven (er woonden toen ongeveer 750 miljoen mensen in China, dus ongeveer 10 % stierf). In Cambodja werd net zoiets gedaan, met 1.7 miljoen slachtoffers tot gevolg (er woonden ongeveer 7 miljoen mensen, dus ongeveer 25%). Stalin bestrafte de Oekraïne door al hun voedsel te stelen, waardoor tussen de 2,5 en 7,4 miljoen mensen stierven (er woonden ongeveer 30 miljoen mensen toen, dus er is ongeveer 25% van de hele bevolking vermoord).

Het is iets dat mensen doen. De geschiedenis heeft laten zien dat mensen door diverse ideologische beweegredenen gedreven andere mensen uit de weg ruimen. Dat is al zo sinds het begin van de mensheid. Alleen is de bevolkingsdichtheid nu groter dan lang geleden. Als er in bijv. 3000 BCE iemand doordraaide, dan werd een heel volk uitgemoord, wat dan bestond uit misschien wel 30.000 mensen. Maar als dat nu weer gebeurt, dan heb je het meteen over ettelijke miljoenen mensen. Eigenlijk is er dus helemaal niets veranderd.

Zoals Christopher Hitchens al zei (laten we hem nooit vergeten a.u.b.) "If you want to get good people to do wicked things, you need religion." En bij Religion kunnen we elke ideologie invullen. Zelfs kapitalisme is een religie, waarbij mensen dingen doen uit naam van een corporatie die ervoor zorgen dat er miljoenen menen benadeeld worden of zelfs sterven. Ze volgen ook dan alleen maar de orders van hogerhand. Net zoals de nazi's en de communisten voor en na hun. Ze hebben geen persoonlijke aansprakelijkheid. Dit begon volgens Harari al met Peugeot, dan als eerste bedrijf door een handtekening op papier bij een jurist ineens een juridische entiteit werd. De eigenaren waren niet persoonlijk mee aansprakelijk voor wat het bedrijf deed. En dat vreemde idee is blijven hangen. Iemand verzint bijv. sjoemel software, waardoor auto's op een rollerbank zuinig lopen dan in werkelijkheid. Dat kost dan het bedrijf VAG 500 miljoen boete. Maar de directeur die dat besluit nam is niet aansprakelijk. Uiteindelijk kan dan het hele bedrijf failliet gaan, wat alleen gevolgen heeft voor de werknemers die dan geen baan meer hebben. De directeur heeft al tientallen miljoenen verdiend, maar hoeft niets terug te betalen van de boetes die hij veroorzaakt heeft. Zo gaat dat in de wereld.

[gerard_m]

Zoals Christopher Hitchens al zei (laten we hem nooit vergeten a.u.b.) "If you want to get good people to do wicked things, you need religion." En bij Religion kunnen we elke ideologie invullen. Zelfs kapitalisme is een religie, waarbij mensen dingen doen uit naam van een corporatie die ervoor zorgen dat er miljoenen menen benadeeld worden of zelfs sterven.

Je vervangt de betekenis van ideologie of gedachtgoed nu door het woord religie. Ik zou het gewoon ideologie of gedachtegoed willen blijven noemen. Het communisme was bijvoorbeeld sterk anti-religieus. Ook het voorbeeld vanuit een bedrijf dat je geeft, heeft niets te maken met religie.

Religies kunnen wel kenmerken hebben die leiden tot gruwelijke uitwassen, zoals onderwerping aan een " god" of profeet die orders uitdeelt en het ontmoedigen van de rede en van zelfstandig nadenken.

[axxyanus]

Ik ben buitengewoon onthutst door de logics die Juval Harari gebruikt in zijn "geschiedenis van de toekomst": Homo Deus.
Hij neemt de titel uiterst serieus. en beschouwt de mens van de toekomst, niet alleen als Übermensch, maar in zekere zin als God. Alle ideologiën, die hun moraal niet op een of op meerdere goden baseren, maar op de mens, noemt hij "Humanistische religies". Ook de ideologie van de Nazis. Dit is voor een vrij verpletterende logica voor allen die Nazisme als de meest onmenselijke ideologie ooit zien. En dat is denk ik iedereen.

Ik zie niet wat er zo verpletterend aan die logica is. "menselijk" heeft meerdere betekenissen en dat het nazisme in één betekenis niet menselijk is, want onmenselijk, spreekt niet tegen dat nazisme in een andere betekenis wel menselijk is, namelijk de mens als uitgangspunt nemend. Dat de manier waarop het nazisme de mens als uitgangspunt neemt, tot onmenselijke toestanden leidt, spreekt niet tegen dat het nazisme de mens en niet goden als uitgangspunt neemt.