Freethinker.nl

Ik leerde in korte tijd verschillende andere beroepen, tot zich een vacature aandiende in Artis, waar ik kon gaan werken bij de Wolven de hyena's en de Dingo's.
Ze betaalden er zelfs wekelijks geld voor, niet veel...dat nou ook weer niet, maar ik had het best voor niets willen doen...
Ik had het daar erg naar mijn zin, en kon mij steeds meer gaan verdiepen in diergedrag. Tot op heden houd ik mij daar nog altijd mee bezig, d.w.z. met de studie, want werken doe ik al heel lang niet meer. Vanwege twee (mislukte) rug operaties, moest ik al stoppen met zwaar belastend werk toen ik begin dertig was.

In mijn vrije tijd las ik als een bezetene. Alles dat betrekking had op de tweede wereld oorlog verslond ik in een woedend delirium om toch maar een glimp op te kunnen vangen wie mijn ouders geweest waren. Wellicht waren er nog mensen die ze hadden gekend of gezien. Duizenden foto's heb ik bekeken in de hoop iets te ontdekken.
Hoeveel massagraven kan men aan, hoeveel perversiteiten zijn nog te verwerken? Ik viel in een poel van duistere ellende, van onbeschrijfelijk leed, en niet te bevatten menselijk wangedrag.
Jaar na jaar verstreek, maar ik bleef lopen in de mist. In een verduisterde omgeving van peilloos verdriet.
Ik wist toen nog niet wat een depressie was, maar ik zal er beslist wel een paar gehad hebben.
Vriendschappen hield ik er niet meer op na, want ik was geen aangenaam gezelschap. Alleen de aanwezigheid van dieren deed mij goed, want zij stelden geen eisen, en zochten mij niet met kwaadaardige bedoelingen. Omtrent ethisch en sociaal gedrag leerde ik meer van hen dan van mijn soortgenoten. Die dieren die ik verzorgde leefden ook in groepen, net als wij.
Zij waren evenals mijn medemensen zwaar bewapend. Maar zij waren er niet op uit om hun roedelgenoten te doden. Zelfs vreemdelingen die in de groep verzeild geraakten werden slechts verjaagd, maar niet gedood. Enkel prooidieren werden gedood, doch nooit uit kwaadaardigheid. Een leeuw is niet boos op een gazelle, hij vind het geen verachtelijk dier maar denkt alleen Ha...Lunch! Ik ben er van overtuigd dat dieren mij in leven hielden met hun nimmer aflatende vriendelijkheid,en vooral de wolven en de dingo's bezaten een zuiver werkend gevoel voor de stemming waarin ik verkeerde. Vaak heel subtiel gaven zij blijk van medeleven wanneer je eens wat al te neerslachtig was. Een natte neus in je bakkes, en likje of een grommetje in het voorbijgaan, dat maakte mij gelukkig en stemde mij dankbaar. Zij schonken grootmoedig levenskracht als ik bij hen bleef slapen, omdat er een bevalling op komst was.
Als het zonder problemen verliep, kreeg ik als eerste hun kinderen te zien, en huilde ik van dankbaarheid vanwege het geschonken vertrouwen.

Langzaam probeerde ik de controle over mijn gemoedstoestand terug te krijgen. Ik zwierf veel door Amsterdam, en bezocht de schamele restanten van wat eens een bloeiende Joodse wijk was geweest. De Weesperstraat lag erbij als een rottend gebit, met overal afbraakpanden begroeid met planten van allerlei soort. Vroeger zou ik onkruid gezegd hebben maar die woorden gebruik ik al zestig jaar niet meer. Onkruid en ongedierte bestaan helemaal niet. Er is kruid, en er is gedierte...Onmensen, ja die bestaan, en het is geen bedreigde soort. Nou ja een beetje dan.
zij worden bedreigd door andere onmensen.
Tot mijn verbazing was er te midden van die verpaupering van het voormalige ghetto en Joods bakkertje. In zijn kleine winkel kon je traditionele Joodse bakkers producten kopen. Wat hij maakte was zo lekker dat ik daar elke week terugging. Maar ach, de straat werd gesaneerd, alles ging tegen de vlakte, en nu staan er kantoorkolossen zonder ziel.
Het is nog droefgeestiger geworden dan de voormalige Joodse wijk, hoe armoedig die aanblik ook was...

Ik bezocht de leegstaande oude en nieuwe sjoel* aan het Jonas Daniël Meijerplein, waar toen nog geen afschuwelijke snelweg doorheen liep, en hoorde in mijn verbeelding de vrolijke stemmen van Yiddische Jeledjes*,spelend tussen de huizen, en heel langzaam trok de mist op. Zonder het te beseffen was ik bezig te berusten. Ik begaf mij op sjabbat naar een sjoel, maar ik had alleen een astrakan muts om mijn hoofd te bedekken. Midden in de zomer moet ik een nogal opvallende verschijning zijn geweest, maar dat was voor mij geen bron van zorg. Ik was daar als in trans, en toen de chazan een gebed aanhief besefte ik dat ik thuis was. Ik verstond geen woord Hebreeuws, maar de melodie en de melancholieke manier van zingen klonk ongewoon vertrouwd, alsof ik uit een lange slaap gewekt werd, en ontwaakte in een ruimte gevuld met oude bekenden.

Gelukkig heb ik aan heel weinig slaap voldoende. Twee soms drie uur slaap daar kan ik uitstekend mee leven, en daar ben ik heel blij mee. Ik vind het eeuwig zonde om één derde deel van mijn leven door te brengen in bewusteloze toestand. Daarom had ik veel tijd beschikbaar weer eens een geheel nieuwe studie te beginnen. En snelcursus Hebreeuws, godsdienstlessen, en opnieuw zangles nemen, want nu ik geen priester meer kon worden wilde ik op z'n minst chazan worden.
Een tegenvaller was dat de lessen mijn begroting ver te boven gingen. Ik moest een manier vinden om meer geld te verdienen want van mijn schamele salaris kon ik net de kamerhuur en wat eten betalen. Nam ik er een baan bij dan hield ik weer te weinig tijd over om mijn toekomstplannen te realiseren.
Er zat niets anders op dan een beter betaalde baan te vinden. Het meest ongezonde en onaangename werk bleek het best te betalen, dus werd ik verfspuiter. De opleiding was in de praktijk, en bovendien kosteloos. Na een paar weken kon ik geheel zelfstandig werken, en verdiende ik ruim het dubbele van wat ik gewend was. Het lesgeld kon betaald worden.
De volgende stap was een sjoel vinden waar ik mij bij thuis voelde. De meeste waren namelijk orthodox, en daar zag men mij eerder als een goed bedoelende goi*, dan als Jood. Ik werd duidelijk op afstand gehouden.
Bovendien had ik als dierenliefhebber nogal een aversie tegen ritueel slachten...Die hele koshere* keuken kwam mij nodeloos ingewikkeld over. Ik was niet in die traditie grootgebracht, en bij het ochtend gebed god danken dat ik niet als vrouw geboren was vond ik vrij stuitend.

Na een tijdje zoeken kwam ik terecht in een sjoel aan de Lairessestraat, hier in dit vertimmerde woonhuis trof ik het restant aan van wat eens een bloeiende uit z'n krachten gegroeide joodse gemeenschap was geweest. Deze gemeente had echter een zeer bezielende rabbijn. Een begenadigd spreker, en een groot inspirator. Zijn rechterhand was een Chazan die zowel beschikte over een stralend mooi stemgeluid, als grote muzikale gaven.
Wat mij verheugde is dat in deze sjoel mannen en vrouwen door elkaar zaten, terwijl dat bij de orthodoxen strikt gescheiden was. Dat deed mij sterk denken aan de krampachtige scheiding van de seksen in mijn lagere schooltijd.
De mensen waren erg aardig voor mij en al snel voelde ik mij er helemaal thuis. Alles leek daar in een ontspannen sfeer te gaan, men kwam gewoon met de auto naar sjoel, en niemand deed krampachtig zijn best de indruk te wekken dat zij op sjabbat helemaal waren komen lopen.

*Jeled Hebr. kind
*Sjoel Yiddish. synagoge
*Goi Hebr. niet jood.
*van Casjroet Hebr. Ritueel geoorloofd

@Fish
Weet je zeker dat de andere helft ook niet van toepassing is? Fish klinkt zo Yiddish vooral als je er "gefilte" voor zet.

Ik vind overigens de overeenkomst frappant. Vooral je ontdekking van de openbare bibliotheek. een schatkamer nietwaar?
En dan al die beestenboel waar je geen genoeg van kon krijgen.
Ik las dat Frans de Waal als kind ook een tamme kauw heeft gehad.

Ik hoop dat mijn relaas niet te langdradig wordt, maar gezien de reacties wordt ik niet ontmoedigd.
Het beste met je.

Gershom schreef:Ik hoop dat mijn relaas niet te langdradig wordt, maar gezien de reacties wordt ik niet ontmoedigd.

Nee, het gaat prima zo.
Maar doe het rustig aan, kwaliteit gaat voor.

Gershom schreef: Fish klinkt zo Yiddish vooral als je er "gefilte" voor zet.

Niet dat ik weet. Fish is trouwens een nickname die ik al in 1998 ging gebruiken toen ik nog multiplayer games op het net speelde. Misschien moet ik hem maar eens opdoeken?

Gershom schreef:Ik vind overigens de overeenkomst frappant. Vooral je ontdekking van de openbare bibliotheek. een schatkamer nietwaar?

Was een openbaring voor mij.

Gershom schreef:En dan al die beestenboel waar je geen genoeg van kon krijgen.

Eenden, duiven, kauwen, eksters en een vlaamsegaai om er een paar te noemen.

Gershom schreef:Ik las dat Frans de Waal als kind ook een tamme kauw heeft gehad.

Ja klopt. Tegenwoordig eindig je in het cachot als je een kauw uit zijn nest haalt.

Gershom schreef: Ik hoop dat mijn relaas niet te langdradig wordt, maar gezien de reacties wordt ik niet ontmoedigd.
Het beste met je.

Bedankt en ga vooral door, ik ga weer in de leesmodus.

Soms heb ik de neiging mijzelf voorbij te lopen. Ik stort mij ergens in en ga dan twintig dingen tegelijk doen. Het gevolg hiervan is dat niet de rust heb om zaken goed te overdenken. Ik bewandel een weg, sla dan zijpaden in en vervolgens raak ik de hoofdweg kwijt.
Dan moet ik de kar even stilzetten, en rustig de zaken overdenken.
Bij alle nieuwe indrukken en activiteiten raakte ik op een punt waarop ik dacht:"IK WEET NIET MEER WAT IK AAN HET DOEN BEN!" Ik was ergens aan begonnen zonder een duidelijk doel te hebben waar ik naartoe kon werken.
Ik wilde deel hebben aan een Joodse gemeenschap, maar daar zat een geloof aan vast dat ik voor een groot gedeelte niet kon accepteren. Goed het reform Jodendom tilde nergens zwaar aan, naar er waren toch een aantal zaken waar zij aan vasthielden. Ik was een vrijgezel van achtien jaar oud, en er kwamen hinten in de trant van Goh, kom eens bij ons eten, want zo'n jongen alleen zorgt vast niet goed voor zichzelf, en vaak was er dan toevallig een dochter in de huwbare leeftijd (of daar voorbij) aanwezig.
Dat liep meestal op niets uit. Niet dat ik afkerig was van meisjes, bepaald niet! Ik was, of liever ik ben nog steeds gek op vrouwen, maar de meeste meisjes van mijn leeftijd vielen niet op mij.
En dat was eigenlijk wel begrijpelijk. Ik denk dat ik te ouwelijk was, Ik danste niet, hield niet van feestjes kortom ik was niet echt wat je noemt een "uitgaanstype"
Er mankeerde nogal wat aan mijn sociale omgangsvormen, en ik realiseerde mij dat ik erg veel gemeen had met mijn oud collega oppassers van wie een groot aantal uitstekend met dieren overweg kon, maar niet of nauwelijks met mensen. Ik herrinner mij een collega die zo zonderling was, dat ik erbij vergeleken een heel normale indruk maakte...ken je effe nagaan...

Het kwam er op neer dat alle koppel activiteiten op niets uitliepen, maar het stelde wel een probleem aan de orde waar ik nog niet over had nagedacht. Stel dat ik op een dag een aardig Joods meisje ontmoette, en dat het een serieuze zaak zou worden. Wat als daarvan kinderen zouden komen? ondanks mijn Katholieke indoctrinatie was ik er van overtuigd geraakt dat kinderen in staat gesteld moeten worden zelf een eigen keuze te maken omtrent de levensvisie die zij wilden volgen. En ik bezat niet het recht om ze bij voorbaat al één bepaalde richting uit te sturen.
Maar binnen een Joodse geloofsgemeenschap kan je weinig begrip verwachten voor een dergelijk standpunt. Een kind is de waarborg voor de continuïteit van het volk. En zodra men van die gedachte afwijkt kan tot de ondergang van het volk leiden. Want het geloof zit in het leven verweven. Dat idee leeft zeer sterk, zeker na de oorlog, toen men nog maar met zo weinig was overgebleven en alles van de grond af opnieuw moest opbouwen.
Ik realiseerde mij dat ik met mijn overtuiging op een dag volledig vast zou lopen, dus ik drukte dat weg omdat ik wel aanvoelde dat het niet bespreekbaar was.
In plaats daarvan stortte ik mij op het Joodse leven met al zijn feestdagen. Sommige vervuld van diepe ernst andere bruisend van uitbundige vrolijkheid. Met de rijke schakering aan tradities, wijsheden en gebruiken de de mensen hun sores even liet vergeten en vaak dienden als rustpunt in het jachtige bestaan.

Een domper op de feestvreugde was dat ik steeds meer rugpijn kreeg. Kleinzerigheid is mij volkomen vreemd dus ik negeerde het zoveel mogelijk omdat het meeste ongemak vanzelf weer overgaat. Maar in dit geval werd het alleen maar erger, zodanig dat ik steeds vreemder begon te lopen, om de pijn te ontwijken. Dus besloot ik een dokter te bezoeken die niets kon vinden.
De fysiotherapeut waar ik naar verwezen werd behandelde mij een aantal weken zonder merkbaar resultaat, en ik werd doorgestuurd naar een orthopedist die vond dat ik erg scheef liep. Hij zette mij in een gips korset en wenste mij het beste. Met het natte gips nog om mijn lijf donderde ik van mijn fiets, omdat ik dacht dat ik best naar huis kon fietsen ik was immers ook zo gekomen?
Het natte gips werd op den duur wel droog natuurlijk, maar daarmee werd mijn scheve houding meer dan een half jaar voortreffelijk gefixeerd, dus toen het gips er af mocht stond ik nog schever dan voorheen. De pijn was ook wat toegenomen, en soms raakte mijn rechterbeen verlamd. In het academisch ziekenhuis werd ik voor het eerst serieus onderzocht door een neuroloog
Hij vertelde mij dat mijn skelet ten gevolge van vitamine tekort was aangetast door rachitis ook wel Engelse ziekte genoemd, dat vaak voorkwam bij kinderen die de hongerwinter hadden meegemaakt. De acute hernia kon hij opereren, dan zou de ergste pijn wel overgaan, maar ik kreeg de raad om te zien naar lichter werk, want echt goed zou het niet meer worden.
Nou dat is leuk, lichter werk zonder opleiding. Ik dacht aan ballon- verkoper, maar het is slechts eens per jaar kermis...
Na een herstelperiode kon ik vrij snel weer lopen, en ging ik gewoon aan het werk, want het meeste gaat immers vanzelf weer over, dat zei de controlerend geneesheer ook. "Ach meneer, we hebben allemaal wel eens wat. Probeer het gewoon maar voor halve dagen".
Na het een paar halve dagen geprobeerd te hebben, kwamen de klachten ook vanzelf weer terug, en lag ik zes weken plat in een ziekenhuisbed, waarna ik helemaal niet meer kon lopen.
Dat duurde gelukkig maar kort. Na een week kon ik weer een stukje wandelen, maar moest echt omzien naar lichter werk. Via maatschappelijk werk werd ik getest en ik zou erg veel kunnen worden.Tolk vertaler bij een rechtbank, leraar Engels enz. Maar ja geen vooropleiding hé... Dus de avond mavo was de enige mogelijkheid. Daar zat ik als enige volwassen vent tussen een stelletje gesjeesde 14 jarigen. Ha, dan word je vanzelf de beste van de klas. Maar ik had geen zin en geen tijd om dat 3 jaar vol de houden. Dus bestelde ik het complete mavopakket als schriftelijke cursus, zag hoe kinderlijk eenvoudig het niveau was, en vroeg direct examen aan. Na mijn diploma uitreiking kreeg ik een plaats als groepsleider in een internaat voor moeilijk opvoedbare kinderen met daaraan gekoppeld een urgentieopleiding MBO-inrichtingswerk.
Ik was zelf vrij moeilijk opvoedbaar, dus daar zat ik echt wel op mijn plaats. Leuk werk, redelijk salaris, de toekomst lachte mij weer tegemoet. Het werk verschilde niet zo veel van het werk in Artis, al was het beperkt tot één soort. 14 recalcitrante jonge honden in een hok. Verzorgen , orde handhaven, conflicten vermijden met als solide fundament regelmaat en veiligheid. Dat lijkt heel simpel, en het is precies wat het lijkt. Alleen in de eerste weken wordt je er ontzettend moe van. Onregelmatige diensten waar je aan moet wennen en en hele groep jongens die als één man van plan zijn alles uit de kast te halen om je zo snel mogelijk weg te treiteren.

Hallo Gershom,
Jouw verhaal is bijzonder.
Het is niet alleen goed geschreven maar het houdt de lezer in een bepaalde greep, je raakt erbij betrokken. Er is 'iets' in jouw schrijfwijze die anders is dan anders, en ik heb gemerkt dat ik steeds even langskom op dit forum om te kijken of er een nieuwe aflevering is ... Ik vermoed dan ook dat je inmiddels heel wat lezers hebt die met je mee-beleven.
Hartelijke groet van een oud Nederlander uit Canada

Hier een andere lezer in het buitenland die je goed geschreven en boeiende verhaal volgt.
Groeten uit Finland van iemand die al zo lang weg is uit Nederland dat het me zelfs moeilijk valt om me oud-nederlander te noemen. Ex-nederlander voelt ook niet goed aan. Wanneer mensen aan me vragen of ik Nederlander ben antwoord ik dat ik er geboren ben.

Het was op eerste dag in mijn nieuwe baan...
"He ouwe lul wat kom je doen?"
Ik was verdomme nog niet eens binnen, en ik dacht, als ik dit laat gaan ben ik de sjaak. In twee snelle stappen sta ik pal voor zijn neus en kijk hem uiterst gemeen aan.
Een stevig gebouwde knul met een prettig open gezicht, maar hij knippert verschrikt met zijn ogen. Het is een bekend verschijnsel dat jagers zoals leeuwen of honden of uw poes, heel onzeker worden wanneer hun prooi zich tegen hen keert in plaats van te vluchten. Mensen vertonen dezelfde impuls. Ik pak de knul bij zijn revers, til hem een eindje op en druk hem tegen de muur: "Sorry, zeg ik zachtjes ik heb je zojuist niet zo goed verstaan". De jongen schreeuwt "raak me niet aan", en terwijl hij zich uit de voeten maakt roept hij nog iets over mishandeling en dreigt zijn voogd alles te vertellen.
Door hem te laten voelen dat ik over een paar krachtige armen beschik, en niet snel te intimideren ben, in het bijzijn van zijn groepsgenoten ging hij in feite af, en dat was precies de bedoeling. Door een gelukkig toeval had ik ook nog een negatieve leider getroffen met mijn actie zodat mijn entree de eerste dag het nodige respect had veroorzaakt. Dit was uiteraard niet door mij tevoren overdacht, maar gewoon een impulsieve reactie op een overduidelijke provocatie. Misschien niet helemaal pedagogisch verantwoord maar een kniesoor die daarop let.
Ik had hem natuurlijk geen pijn gedaan. maar alleen zijn ego een beetje bezeert...
gedurende de week deden wij met twee, en soms met drie groepsleiders dienst, waarbij er altijd zoveel mogelijk een "juf" deel uitmaakte van het team. Juffies krijgen altijd zoveel meer voor elkaar dan kerels, en in ons team hadden wij een zeldzaam kordate tante met een sappig Achterhoeks accent. Zij liet beslist niet met zich sollen, was bijdehand en ad rem, en straalde erg veel warmte uit.
In het weekend gingen er vaak een aantal jongen op verlof naar huis, zodat er maar vier of vijf overbleven, en dan stond je er natuurlijk alleen voor. Maar op mijn eerste weekend ging er maar één jongen op verlof, en stond helemaal in mijn eentje voor een groep van dertien pubers. Ik kreeg het Spaans benauwd bij die gedachte. Ik had pas een paar weken meegedraaid, en dus nog maar nauwelijks ervaring kunnen opdoen.
Maar als ik dan toch in het diepe moest dan maar in één keer goed, dus zondagmorgen om half acht ging ik de jongens wekken. Dat was hoogst ongebruikelijk want op die dag mochten zij allemaal uitslapen, en was er doorgaans niemand voor 10 uur beneden. Ze vroegen zich dan ook enigszins korzelig af waarom ze zo vroeg gewekt werden, en ik zei dat wij op avontuur gingen. Wat of dat inhield dan? Ik had werkelijk geen idee, maar ik deed zeer geheimzinnig over de plannen die ik niet eens had.
Na het ontbijt ging ik even snel naar de keuken, en vroeg de kok of hij mij niets lekkers kon meegeven voor onderweg. Ik kreeg 2 tassen vol met goede spullen, en hij wenste mij met een besmuikt lachje veel succes. Om tien uur liep ik met dertien jongens in de stralende zon door de bossen van Zeist. Mijn kennis omtrent alles wat leeft en mijn vermogen om verhalen te vertellen kwam mij nu goed te pas. Ik wist zowaar de groep te boeien met anekdotes en bijzonderheden uit het dierenleven, en ik begon mij gaandeweg wat meer op mijn gemak te voelen. Tot mijn geluk stuitte ik op een oefenterrein waar de plaatselijke politiehonden-vereniging zijn wekelijkse training hield. De jongens keken hun ogen uit. Dit was spanning man en sensatie...Boeven werden achtervolgd en van hun fiets gesleurd, er was veel geschreeuw en woedend geblaf. Honden vonden verstopte voorwerpen terug en sprongen over schuttingen, kortom twee uur lang een gratis voorstelling, waarbij de jongens door de hondengeleiders ook nog betrokken werden. Iedereen amuseerde zich opperbest, en ik hoorde geen enkele wanklank. Nadat ik door mijn proviand heen was werd het tijd om terug te gaan, en terwijl wij op een open heidevlakte kwamen rende er plotseling een jonge bouvier op onze groep af die duidelijk zin had in een spelletje. De jongens voelden daar ook wel wat voor maar in de verte hoorde ik iemand ongeduldig roepen. Het was kennelijk voor die hond bedoeld maar die ging op in zijn spel, en reageerde totaal niet. Ik stond er verder niet bij stil want de eigenaar kon wel zien dat zijn hond aan het spelen was dacht ik . Volkomen onverwacht stoof die baas de groep binnen, en tot mijn ontzetting gaf hij de hond een enorme gemene trap in zijn ribben. Het arme dier gaf een gil van schrik en pijn, en ik kreeg bloed voor mijn ogen van woede. Dus ik vroeg die kerel waar hij het lef vandaan haalde om godverdegloeiende godver dat dier zo te schoppen
Die kloothommel zei niks maar kwam op mij af en probeerde mij vast te pakken. Hij had meteen een lel op zijn tronie te pakken waarbij zijn kunstgebit in stukken brak. Die stommerd gaf niet op en dook naar mijn benen, maar door de snelheid landde hij voorover waardoor ik met mijn knieën in zijn nek terecht kwam. Daar lag hij vrij hulpeloos met zijn bebloede smoel in het zand.
In een flits zag ik de jongen ontzet op een kluitje bij elkaar staan, terwijl zij riepen:"meneer hou op hou op!" Een knul uit Rotterdam hoor ik er bovenuit schreeuwen: "Nee Goed zo, slaan hem op se bek!!" Die kerel vond het echter nu welletjes, en nog steeds zonder een woord te zeggen maakte hij haastig dat hij wegkwam.

Op de terugweg,vlak bij het tehuis waren ineens alle jongens verdwenen. Toen ik bij de ingang kwam stond daar de directeur al bij het hek, en vroeg mij een beetje ongerust wat er allemaal gebeurt was. Mijn jongens hadden hem in veel kleuren en nog meer geuren verteld van een ongure kerel in de bosjes, en een hond... en slaan en rammen... en bijna dood en ambulance en wat niet al... Nadat ik hem een onopgesmukt verslag had gedaan van het voorval voorspelde hij mij dat ik van mijn optreden erg veel gemak zou ondervinden in de groep. En hij had gelijk. Her verhaal zoemde door het hele huis, en werd steeds mooier.
Ik had ongewild en onbedoeld een reputatie opgebouwd als was ik een soort John Wayne. "Kijk uit voor die man, want hij slaat eerst, en dan vraagt hij wat er is"...

Ondertussen vroeg ik mij af wat er toch bedoeld werd met licht werk als je midden op de dag al lag te matten net een volslagen onbekende in de Zeister bossen.

@ Karen en @ Rereformed.
Heel hartelijk dank voor jullie aardige reacties. Het geeft de burger moed.
Ik wist eerlijk gezegd niet waar ik aan begon toen ik mijn herinnering zo overhoop haalde.
Ja kom zeg, moet ik de mensen wel lastig vallen met lappen tekst waaraan geen einde lijkt te komen, vroeg ik mij af.
Maar tot mijn verwondering wordt mijn verhaal zelfs gevolgd in verre buitenlanden.
Goh, eh jeetje...wat moet ik zeggen?
De loden griffel is al binnen handbereik...What the hell, ik ga ervoor.

Tot het volgende ziens dan maar.

Mijn studie bij de Joodse gemeente verliep ondertussen voorspoedig. Mijn mentor en later zeer dierbare vriend was behalve chazan, tevens godsdienstleraar, en ik had in die tijd een grote discotheek chazanoet bij elkaar geharkt. Op het Waterlooplein was een man die een joods antiquariaat dreef, en hij verkocht tweedehands langspeelplaten, daar zaten vaak zeer oude opnamen bij van chazaniem die al lang overleden waren. Die muziek was ook eigenlijk geen oorspronkelijk joodse muziek. Het meest was afkomstig uit oost Europese landen en Rusland en had de invloeden van die landen duidelijk ondergaan. Hier in Nederland is b.v. Hans Bloemendal erg bekend geworden, ook bij het niet joodse publiek. Zijn muziek klinkt sterk Nederlands, een beetje statig en gedragen.
In tegenstelling tot muziek uit oost Europa dat veel sentimenteler klinkt, met veel herhalingen, virtuoze coloraturen en hartstochtelijk gesnik.
Bij Chazanoet uit Arabische landen waant men zich qua klank bijna in een moskee. Van de oorspronkelijke joodse muziek waarvan in het oude testament sprake is, kunnen wij helaas niet nagaan hoe dat heeft geklonken, want onze muziek-notatie is van tamelijk recente datum.
Om u een idee te geven hoe fraai het kan klinken kunt u gedurende vier minuten hier kijken.



Het is een melodie uit de "hoge feestdagen" te weten Rosj Hashanna, het Joods nieuwjaar. (Let aan het einde op de kostelijke reactie van de rabbijn)
Dankzij mijn uitgebreide fonotheek kon ik mijn vriend vaak helpen aan nieuwe melodieën. Zijn voorouders waren Portugeese vluchtelingen die zich al vroeg in ons land konden vestigen
Zijn voorname afkomst straalde ook een beetje van hem af. Hij liep niet, maar schreed
Alles was aan hem statig ingetogen en voorzien van een uitgesproken Portugese "Grandezza". Het is de taak van een chazan om namens de gemeente de gebeden te zingen, en door zijn muzikaliteit en de glans van zijn stem de gemeente te inspireren tot meer godsvrucht. Een sjoel is echter geen concertzaal. Zijn lessenaar mag niet dienen tot meerdere glorie van zijn persoon. Hoewel niet voorkomen kon worden dat soms voorzangers konden uitgroeiden tot ware volkshelden.
Door alle nieuwe fenomenen die zich voordeden, en het uitgebreide leerprogramma, werd mijn aandacht eigenlijk grotendeels afgeleid van het onderwerp waar het om ging.
De realiteit drong zich na verloop van tijd onstuitbaar op. Ik had één religie vaarwel gezegd omdat ik (mede door mijn belangstelling voor de biologie) absoluut niet meer in goden geloofde. En zeer zeker niet in de god van de oude aartsvaders, maar evenmin in Jezus. En wat doe ik? Onder druk van mijn afkomst, doe ik net alsof ik wel weer in een god geloof. Ik lijk wel schizofreen. Rationeel alles eens grondig overdenkend had ik mijzelf behoorlijk klem gezet.

Ik geloofde echt niet meer in goden, zelfs niet eentje, maar gevoelsmatig kostte het mij grote moeite mijn nieuw verworven kring, die mij zoveel warmte en hartelijkheid had gegeven, maar weer los te laten. Ik wilde niet nog een keer in de kou komen te staan, en de angst dat dit zou gebeuren leek heel reëel.

Mijn goede vriend werd plotseling getroffen door een hersenbloeding. Ik kan u niet zeggen hoezeer mij dat uit mijn evenwicht sloeg. Hij kwam erdoorheen maar was aangedaan door een halfzijdige verlamming aan het gezicht. Maar met bewonderenswaardige vechtlust en doorzettingsvermogen zag hij na een half jaar toch weer kans zijn werkzaamheden te hervatten.
Zijn stem had de stralende glans van voorheen verloren, en de virtuoze recitatieven waaraan hij zijn bekendheid dankte kon hij niet meer uitvoeren op de wijze van die wij van hem gewend waren.
Maar hij inspireerde meer dan ooit tevoren. Door de noblesse en de onverwoestbare kracht van zijn karakter.
Het mocht niet lang duren. een jaar later werd hij opnieuw door een beroerte getroffen, deze keer met fatale afloop.
Het kost mij moeite nu verder te schrijven.

Waarschijnlijk ben ik zozeer verdoofd geraakt door dit verlies, dat een lange periode daarna, uit mijn geheugen is verdwenen, en dat merk ik nu pas. De nasleep de begrafenis die ik heb bijgewoond en de maanden daarna, zijn weg. Als een soort slaapwandelaar ben ik doorgegaan met leven, maar niets uit die tijd is blijven hangen.
Daar zal wel een psychologische verklaring voor te vinden zijn, maar ik geloof niet dat ik nu nog zin heb om dat raadseltje op te lossen. Het is niet meer van belang.

Verliefd werd ik pas vrij laat, maar niet echt zo laat dat je zegt:"Ik zou er niet meer aan beginnen".
Ik was al een tijd actief lid van een amateur toneelgezelschap, ja ook dat nog. Ik vond dat toen gewoon leuk. Natuurlijk moest ik ook zo nodig plaats nemen in het bestuur, en trad ik tevens op in een commissie die tot doel had nieuwe leden te werven, te beoordelen en in te schrijven.

Op een avond kwam er een alleraardigste jonge dame binnen met de mededeling: "Hallo, ik ben een nieuw lid om mee te spelen"...
Kijk, dat moet je niet zo zeggen. De voorzitter verslikte zich pardoes in een slok koffie, en een ander commissielid moest plotseling zijn veters strikken.
Met een stalen smoel zei ik, "Wat fijn dat u gekomen bent, hoe is de naam?"
Na een tijdje hebben wij die naam maar veranderd in mijn naam, want dat ging toen nog zo. Ouwe stempel hé? u kent dat wel.
Er was een klein probleem, zij was niet Joods. Het was niet zozeer een probleem voor mij , als meer voor de Joodse gemeente. In het begin wilde mijn bruid mee naar sjoel, want verliefd als zij was, had zij belangstelling voor zaken die mij kennelijk aan het hart gingen. Zij gaf zelfs te kennen dat zij best Joods wilde worden. Ik vond dat onzin en dat oordeel heb ik gehandhaafd tot op de dag van vandaag. Je treed niet toe tot een jouw onbekend geloofssysteem omdat je verliefd bent, dat doe je niet...Goed, noem mij maar kortzichtig eigenwijs en tiranniek, maar dat doe je niet! De gemeente zag niet in waarom niet? Wat was er op tegen? Als ze dat nou toch graag wilde? Jij wilde het toch ook? "Dat is heel wat anders" Brieste ik.
O ja? leg eens uit?

Ziet u, ik wordt niet graag in een hoek gedreven, en het antwoord "Omdat ik een man bent" leek mij niet erg sterk. Ik had geen ander antwoord dan: "Het voelt niet goed". Ook niet echt een van mijn betere
Iemand die in een oogwenk besluit een totaal vreemd geloof te omarmen, kan daar nooit goed over hebben nagedacht, en gaat zeer impulsief te werk.
De druk vanuit de gemeente werd steeds groter, en in gesprekken werd mij voorgehouden hoel leuk het zou zijn als over een tijdje mijn kinderen op erev-sjabat* naar voren zouden komen om gebensjt* te worden.
Juist, daar ging het om. De kinderen. Maak maar vast een keuze voor de onwetenden, opdat zij later niets meer te kiezen hebben. Dat trauma kende ik maar al te goed, en het was ondenkbaar dat ik daaraan mee zou werken. Liever zag ik nog van alles af!
De opvolger van mijn vriend vond ik vanaf het begin een onaangename persoonlijkheid. Misschien niet helemaal eerlijk. Ik was zeer gesteld op het liefelijke stemgeluid van mijn vriend. Een zuivere tenor die meer een liedzanger was in de trant van Franz Schubert. Nu trad er een ietwat gezwollen voormalig operazanger aan. Een bombastische bariton die er in zijn nadagen kennelijk van uitging dat je bij de hemel geweld moest gebruiken. Tenminste te oordelen naar het volume dat hij aanwendde. Dat kende maar één stand en dat was MAX.

In een onaangenaam gesprek dat ik met hem had verweet hij mij, dat ik vanwege mijn huwelijk met een niet Joodse vrouw, verraad aan mijn volk had gepleegd. Hij maakte tevens duidelijk dat dit de mening was van de hele gemeente.
De sjoeldeur sloeg met een harde klap achter mij dicht. Of was zij nooit echt open geweest? Ik heb in mijn argeloosheid een eigen geloofje willen vestigen waarin de kinderen zelf een keuze zouden kunnen maken
Waarin ik ze iets zou kunnen vertellen over het christendom en het Jodendom, en zij verder in alle vrijheid zonder enige restrictie zouden kunnen bestuderen wat er nog meer te vinden was.
Terug blikkend kan ik zeggen dat die gedachtegang vreselijk naïef is geweest. Tot mijn verontschuldiging wil ik aanvoeren; mijn jeugd, mijn overmoed, mijn gebrekkige opleiding, waardoor mijn geestelijke ontwikkeling grote hiaten vertoond. Ten gevolge daarvan is het allemaal niet geworden waarvan ik had gedroomd.
Het is anders geworden. Ik zou haast zeggen beter. Mijn wijze kinderen hebben nu zelf kinderen. Het leven is doorgegeven, waarbij de zelfbedachte tradities zijn verdwenen. Zij bleken overbodig en meer een last dan een vreugde. Een belangrijk aspect is wel doodgegeven en dat is het muzikale gen. Mijn zoon is behalve onderwijzer ook een goed muzikant, en hij speelt met een eigen gezelschap Yiddishe (Klezmer) volksmuziek

Ik slof nu zowel letterlijk als figuurlijk naar het einde. Met een pijnlijk lijf keek ik even moeizaam achterom. en in volle vrijheid zie ik dat het zo goed is.
Een wens rest mij nog. Dat is een waardig en menselijk einde. Zonder afhankelijk te worden van hulpverleners.
Als je bijna altijd alles alleen hebt gedaan wil op de valreep je geen bakjes vla gevoerd krijgen.

*chazanoet Hebr. Joods liturgische zang
*erev shabat Hebr. vrijdag avond
*benchen Hebr. zegenen

@Peter van Velzen.
Hartelijk dank voor het corrigeren van de youtube-link.
Ik had in de handleiding van het forum wel gelezen hoe dat moest, maar duidelijk niet goed begrepen.

Genoten van je verhaal maar ook van de muziek. Wat een stem heeft die voorzanger??

Dank je.

Storm schreef:Genoten van je verhaal maar ook van de muziek. Wat een stem heeft die voorzanger??

Ach storm, wat zou ik er niet voor over hebben als ik één keer in mijn leven zo'n mooie noot zou kunnen zingen.

Ik dank je hartelijk voor je waardering.

@Willempie;
graag gedaan.

Gershom, boeiend levensverhaal heb je neergezet.
't Lijkt wel een boek!
Ik vind het jammer dat het ''uit'' is.