Mullog schreef: ↑11 mei 2024 08:26e]
En daar begint de ellende, wat is onwenselijk en wie bepaalt dat?
Mullog heeft volkomen gelijk.
De vraag of iets wenselijk dan wel onwenselijk is is subjectief. Persoons- en vaak ook cultuur- en tijdgebonden.
Meestal zijn de overwegingen heel praktisch. Financieel bijvoorbeeld. Of pedagogisch en nog zo wat overwegingen en beslissingen in het dagelijkse leven.
Soms, als het om beslissingen gaat die invloed hebben op gevoelens en/of welzijn van medemensen, de samenleving of de wereld in het algemeen, komen daar morele overwegingen achteraan
Wetgeving kan en mag –zeker in een seculiere democratie als de onze– geen morele overwegingen of elementen bevatten.
Wetgeving heeft betrekking op de organisatie en het onderhoud van de samenleving. De menselijke grondrechten, veiligheid, bestaanszekerheid en zo.. Wetgeving gaat niet over goed en kwaad. Niet over de menselijke moraal.
Verkeerswetgeving bijvoorbeeld: Het hele pakket aan verkeerswetten, verkeersregels, voorschriften, verkeersborden en verkeerstekens… Die hele mikmak is gericht op veiligheid en een zo onbelemmerd mogelijke mobiliteit voor alle weggebruikers. Daar zit geen enkele moraliteit achter.
Strafwetgeving idem dito. Veiligheid, zekerheid en grondrechten voor iedereen. Handelingen die deze zaken bedreigen worden bestraft. In de wetgeving is ook geen sprake van verboden. Alleen van een groot aantal categorieën aan strafbare feiten en de sancties die daarop staan.
Moraal is een heel andere zaak.
Amerauder (pag 14 07 mei 2024 13:48) stelt de vraag: ‘En wie bepaalt wat moreel is?’
Mijn antwoord is: niemand. En iedereen.
Wat wij ‘moraal’ noemen is geen van buitenaf door een externe autoriteit (menselijk dan wel goddelijk) opgelegde maatstaf voor ‘goed’ en ‘kwaad’. Vandaar ‘niemand’
Moreel is een mentaal mechanisme. Een aangeboren vermogen dat ontwikkeld moet worden. Een interne autoriteit die met integriteit te maken heeft en met medemenselijkheid en empathie. Een mentaal mechanisme dat de balans tussen eigenbelang –je kunt dat egoïsme noemen en andermans/algemeen belang - dat dan altruïsme genoemd moet worden– controleert. We noemen dat mechanisme ook wel het geweten. En de balans ligt bij iedereen anders. ‘iedereen’ dus.
Het is de taak van de ouders en andere opvoeders (en het belangrijkste onderdeel van de opvoeding, wat mij betreft) om het kind, dat als totaal egocentrisch, a-moreel wezentje ter wereld komt, te begeleiden bij zijn ontwikkeling tot een zelfstandig, sociaal vaardig en moreel wezen, de volwassen burger.
Hier faalt de religie-geïnspireerde opvoeding. Die ontwikkelt geen zelfstandige interne autoriteit die de balans kan handhaven, maar blijft steken in de gehoorzaamheid aan een externe autoriteit die van bovenaf oplegt wat als “goed” en wat als “fout” beschouwd moet worden. Daarom noem ik religie immoreel.
En dan is er ook nog sprake van ‘normen en waarden’.
Het belang daarvan wordt zwaar overschat. Die zijn namelijk sterk groeps- en tijdgebonden en groeien mee met het voortschrijdend inzicht, van het individu en in de samenleving in zijn geheel.
De normen en waarden van hier en nu (nee, ik heb het niet over jou HierenNu! Ik heb het over 'deze plaats en deze tijd') zijn anders dan die van ‘hier en toen’ en ze verschillen ook van die van ‘daar en nu’ en van ‘daar en toen’.