Ps. Maar dat gaat wel ver: je zou zelfs kunnen betogen dat middelen juist allen met hetzelfde pla- en nocebo onderzocht moeten worden, om vervolgens effect sizes uit te rekenen. Epidemiologisch bezien als je omrekent naar effect size kun je appels met peren gaan vergelijken. Of beter gezegd, je kunt fenomenen met elkaar vergelijken. Bovendien kun je kijken of een interventie op verschillende uitkomstmaten verschillende effect grootten heeft. Door alles met hetzelfde pla / nocebo te vergelijken worden in het klinisch redeneer proces de verschillende werkende opties beter "weegbaar".
Je zou dan in casus specifieke situaties (vooral van belang bij complexere casussen) kunnen formuleren:
Interventie A:
Effect size: 1,8 op uitkomstmaat X bij placebo, 1,12 op uitkomstmaat Y bij placebo
Risico op ...[adverse effects]: Odds ratio: 4,2 / Relatief risico: 3,8
Kosten: 3.500 euro
Voor- en nadelen: (kwalitatief)
Wenselijkheid (patiënt):
Interventie B:
Effect size: 1,5 op uitkomstmaat X bij placebo, 1,3 op uitkomstmaat Y bij placebo
Risico op ...[adverse effects]: Odds ratio: 1,2 / Relatief risico: 1,15
Kosten: 5.000 euro
Voor- en nadelen: (kwalitatief)
Wenselijkheid (patiënt):
Relevante prognostische eigenschappen patiënt en omgeving:
Hulpvraag: Meer gericht op uitkomstmaat x of y? van belang (ja / nee)?
conclusie: Interventie a / b / beide
Deze vergelijking wordt een stuk moeilijker als steeds maar vergeleken wordt met het best werkende middel. Omdat dan de effect size minder absoluut is, aangezien deze vermoedelijk berekend gaat worden uit het verschil tussen het "best werkende middel" en het "onderzochtte interventie middel" in plaats van het verschil tussen "een universeel placebo" en "het onderzochte interventie middel". We moeten het doel van het wetenschappelijk onderzoek dus mee gaan wegen in de interpretatie van de data. Willen we iets weten over de werking, of over het effect? En welk effect vinden we dan klinisch relevant? Dat maakt klinisch redeneren bij complexe casussen wel echt heel interessant en alles bediscuseerbaar (maar toch moet er vaak wel tot iets besloten worden). De klinicus dient volgens mij alle data te kunnen interpreteren (dus ook effecten bij verschillende controle middelen) En dat laat ook veel ruimte voor de media voor speculatie:
http://nos.nl/artikel/183172-robben-had ... pelen.html" onclick="window.open(this.href);return false;
Maar dat even als verder intermezzo. Laat wel helder zijn, dat bij afwezigheid van werking een interventie geen plaats heeft in het klinische redeneren, ondanks het effect (uitzonderingen bekend? Ik ken niet echt interventies waarvan de werking totaal onbekend is, maar het effect zo groot dat deze in de reguliere zorg toegepast wordt).