Berlijns theater schrapt Mozart-opera met Mohammed
BERLIJN - Een Berlijns operatheater heeft een stuk van Mozart met de islamitische profeet Mohammed geschrapt uit vrees voor negatieve reacties van moslims. De Deutsche Oper in de Duitse hoofdstad haalde Idomeneo uit het programma op aandringen van de politie, maakte een woordvoerder van de Berlijnse regering maandag bekend.
Volgens de politie zijn er geen concrete aanwijzingen voor een gewelddadig protest bekend. In een van de scènes van de opera uit 1781 plaatst koning Idomeneo van Kreta de afgeslagen hoofden van Poseidon, Jezus, Boeddha en Mohammed op vier stoelen.
De opvoering van regisseur Hans Neuenfels leidde al tijdens de première eind 2003 tot protesten van het publiek. Neuenfels zou de scène bedoeld hebben als radicale afrekening met religie en godsdienstoorlogen.
Idomeneo stond dit seizoen vier keer op het programma.
Weer een cultuuruiting in het westen de nek omgedraaid
Moderator: Moderators
-
MOODY BLUE
- Diehard
- Berichten: 1080
- Lid geworden op: 22 apr 2006 19:10
Weer een cultuuruiting in het westen de nek omgedraaid
I'm more than that, I know I am, at least, I think I must be.
There you go man, keep as cool as you can.
Vroeger werd deze opera zonder problemen opgevoerd. Weer een bewijs hoe bang men wel niet is tegen uitwassen van molimfundamentalisme, zodat nu al zelfcensuur wordt toegepast. Culturele uitingen die zich door een religie die in onze contrijen niet overheerst desondanks laten beheersen.
Dat herinnert mij aan het bekende incident met het toneelstuk 'Aischa', dat nooit werd opgevoerd omdat het door een Amsterdams gemeenteraadslid met moslimachtergrond (Fatima Elatik) werd verboden. Het zou te kwetsend zijn voor islamieten omdat het over de relatie van de profeet Mohammed met een negenjarig meisje ging. Theo van Gogh heeft zich er toen uitgebreid tegen verzet, maar Elatik bleef voet bij stuk houden.
Dat herinnert mij aan het bekende incident met het toneelstuk 'Aischa', dat nooit werd opgevoerd omdat het door een Amsterdams gemeenteraadslid met moslimachtergrond (Fatima Elatik) werd verboden. Het zou te kwetsend zijn voor islamieten omdat het over de relatie van de profeet Mohammed met een negenjarig meisje ging. Theo van Gogh heeft zich er toen uitgebreid tegen verzet, maar Elatik bleef voet bij stuk houden.
Wenn die Löwen reden könnten hätten sie uns nichts zu sagen - Wittgenstein
Angst is een slechte raadgever...Herman schreef:Vroeger werd deze opera zonder problemen opgevoerd. Weer een bewijs hoe bang men wel niet is tegen uitwassen van molimfundamentalisme, zodat nu al zelfcensuur wordt toegepast. Culturele uitingen die zich door een religie die in onze contrijen niet overheerst desondanks laten beheersen.
Groetjes,
Baruch
"Deorum offensae diis curae" [een Romeins principe]
Ramadan
Omdat ik het artikel ‘genuanceerd’ en in die zin ‘wetenschappelijk’ vond was het me de tijd en moeite waard het over te tikken en in deze draad te plaatsen. Tariq Ramadan, hoogleraar in Oxford en Londen, auteur van Western Muslims and the Future of Islam werd door Time in de Top 100 geplaatst van belangrijkste denkers en wetenschappers.
Een paar door paus Benedictus XVI uitgesproken zinnen waren genoeg om een storm van hartstochtelijke reacties los te maken. In de hele islamitische wereld sloten de stemmen van presidenten, politici en intellectuelen zich aan bij het koor van de protesterende massa’s die kwaad waren over wat zij zagen als een ‘belediging’ van hun geloof. De meesten hadden de toespraak van de paus niet gelezen, anderen baseerden zich op een oppervlakkige samenvatting waarin stond dat de paus een verband had gelegd tussen de islam en geweld. Maar allen liepen te hoop tegen wat zij beschouwden als een ‘ontoelaatbare aanval’.
Wat ook het oordeel is van deze geleerden en intellectuelen, men zou hebben gehoopt dat zij hun kritiek hadden geuit op een wat redelijker manier en wel om twee redenen.
* Ten eerste omdat, ondanks de onbetwistbaar oprechte eerbied die moslims voor de profeet Mohammed hebben, we allemaal heel goed weten dat bepaalde groeperingen en regeringen dit soort kritiek misbruiken óf als een uitlaatklep voor hun onrustige bevolking óf voor hun politieke agenda. Als mensen hun elementaire rechten en vrijheid van meningsuiting wordt ontzegd, kost het niets om ze hun woede te laten uiten over Deense spotprenten of de woorden van de paus.
* Ten tweede komt het huidige massaprotest neer op een onbeheerste uitbarsting van emoties, wat alleen maar het bewijs vormt voor dat moslims niet in staat zijn een redelijke discussie te voeren en dat verbale agressie en geweld eerder regel zijn dan uitzondering. Islamitische intellectuelen zijn er vooral verantwoordelijk voor dat het blijft bij dit ongeloofwaardige contraproductieve spelletje.
Sommigen eisen op grond van het argument dat de paus moslims heeft beledigd, een persoonlijke verontschuldiging. Benedictus XVI heeft spijt betuigd, maar de polemiek is er niet minder om geworden. Er is genoeg reden om te schrikken van een aan de 14de-eeuwse Byzantijnse keizer Manuel II Paslaeologos toegeschreven uitspraak, waarin kritiek wordt geuit op de ‘kwade werken’ van de profeet van de islam. Sterker nog, de voorbeelden die de paus koos bij zijn poging het verband tussen de islam en geweld ter sprake te brengen, roepen de nodige twijfels op.
Net zo verrassend was zijn verwijzing naar Ibn Hazm (een gerespecteerd persoon, maar zijn ideeën zijn marginaal) om de plaats van de rationaliteit in de islam ter sprake te brengen. Misschien dat de hele toespraak onvolledig, onduidelijk, oppervlakkig en zelfs onhandig was, maar of het een belediging was waarvoor je een formeel excuus zou willen? Is het wijs of terecht wanneer je als moslim aanstoot neemt aan het citaat – alleen maar omdat de paus dat uitkoos – wanneer je de afgelopen vijf jaar dagelijks terugkerende vragen negeert over de betekenis van de jihad en het gebruik van geweld?
Paus Benedictus XVI is een man van deze tijd en de vragen die hij over moslims stelt, zijn actueel: vragen die men kan en moet beantwoorden, met deugdelijke argumenten. Om te beginnen mogen we niet accepteren dat jihad wordt vertaald met ‘heilige oorlog’. Onze prioriteit moet liggen bij het uitleggen van het beginsel van gerechtvaardigd verzet en van de islamitische ethiek met betrekking tot conflictsituaties en niet bij het aanzetten van mensen tot gewelddadig protest tegen de beschuldiging dat hun geloof gewelddadig is.
Het meest verontrustende aspect van de crisis is misschien wel dat de meeste commentatoren, voor al de islamitische, niet in de gaten hebben gehad welk debat Benedictus XVI werkelijk wilde aangaan. In zijn wetenschappelijke lezing ontwikkelt hij twee stellingen die vergezeld gaan van twee boodschappen. Hij brengt de aanhangers van het rationalistische secularisme, die de Verlichting graag zouden ontdoen van verwijzingen naar het christendom, in herinnering dat deze verwijzingen een integraal onderdeel vormen van de Europese identiteit. Zij zullen niet in staat zijn om een dialoog tussen geloven aan te gaan als zij (of ze nu gelovig zijn of niet) de christelijke basis van hun eigen identiteit niet kunnen accepteren.
Verder probeert de paus, door de kwestie van geloof en rede aan de orde te stellen, en door de nadruk die hij legt op de bevoorrechte verhouding tussen Grieks rationalisme en christelijke godsdienst, een Europese identiteit te definiëren die christelijk is qua geloof en Grieks is qua filosofische rede. De islam, die kennelijk geen verhouding heeft met de rede, zou vreemd zijn aan de Europese identiteit die is gebouwd op dit erfgoed.
Een paar jaar geleden bouwde – toen nog kardinaal – Ratzinger zijn verzet tegen de integratie van Turkije in Europa op een soortgelijke redenering. Het islamitische Turkije was nooit een authentieke Europese cultuur en kan er ook nooit een aanspraak op maken dat te zijn. Turkije is de Ander.
Dit soort boodschappen schreeuwt om een antwoord, meer dan om gepraat over jihad. Paus Benedictus is een briljant theoloog die probeert de beginselen vast te stellen van, en een kader aan te geven voor een discussie over de identiteit van Europa in verleden, heden en toekomst. Deze door en door Europese paus zet de volken van de Europese continent ertoe aan zich bewust te worden van het wezenlijke en onontkoombare christelijke karakter van hun eigen identiteit, die zij mogelijk dreigen te verliezen. Deze boodschap is misschien gerechtvaardigd nu er sprake is van een identiteitscrisis, maar zij is zeer verontrustend en mogelijk ook gevaarlijk in haar dubbele historische reductie en haar definitie van de Europese identiteit.
Vooral daarop moeten moslims reageren. Zij moeten de interpretatie aanvallen van de geschiedenis van het Europese gedachtegoed waaruit de rol van het islamitisch rationalisme zou zijn verdwenen en waarin de Arabisch-islamitische bijdrage wordt teruggebracht tot niets meer dan het vertalen van enkele grote Griekse en Romeinse werken. Het selectieve geheugen dat zo gemakkelijk de beslissende bijdragen ‘vergeet’ van ‘rationalistische’ moslimdenkers als Al-Farabi (10de eeuw), Avicenna (11de eeuw), Averroës (12de eeuw), Al-Ghazali (12de eeuw), As-Shatibi (13de eeuw). En Ibn Kaldoen probeert een Europese identiteit te reconstrueren die misleidend is, maar past ook een vorm van zelfbedrog toe ten aanzien van het eigen verleden. Als zij zich hun erfgoed weer willen toe-eigenen, moeten moslims aantonen, op een manier die zowel redelijk is als vrij van emotionele reacties, dat zij de kernwaarden delen waarop Europa en het Westen zijn gebouwd.
Nóch Europa, nóch het Westen kan overleven als we blijven proberen onszelf te definiëren door het uitsluiten en door afstand te nemen van de Ander – van de islam, van de moslims – die wij vrezen. Misschien heeft Europa nog het meest behoefte, niet aan een dialoog met andere beschavingen, maar aan een dialoog met zichzelf, met die kanten van zichzelf die zij al te lang heeft geweigerd te erkennen, die haar zelfs er nu nog van weerhouden volledig te profiteren van de rijkdom van de religieuze en filosofische tradities waaruit ze is opgetrokken. Europa moet leren zich te verzoenen met de diversiteit van haar verleden zodat zij het onontkoombare toekomstige pluralisme kan leren beheersen.
Het reductionisme van de paus heeft dit proces van opnieuw toe-eigenen niet verder geholpen. Wie hem kritisch benadert, moet niet verwachten dat hij zijn excuses maakt, maar moet met redelijke argumenten bewijzen dat hij het in historisch, wetenschappelijk en ook geestelijk opzicht bij het verkeerde einde heeft. Een dergelijke benadering zou de moslims ook een manier in handen geven om zich te verzoenen met de enorme creativiteit van de Europees-islamitische denkers, die tien eeuwen geleden nog vol vertrouwen hun Europese identiteit aanvaardden (zonder geobsedeerd te zijn door onvruchtbare debatten over ‘integratie’) en die met hun kritische reflectie in belangrijke mate bijdroegen aan, voeding hebben gegeven aan en een verrijking zijn geweest voor Europa en het Westen als geheel.
Groeten.
Fons.
Een paar door paus Benedictus XVI uitgesproken zinnen waren genoeg om een storm van hartstochtelijke reacties los te maken. In de hele islamitische wereld sloten de stemmen van presidenten, politici en intellectuelen zich aan bij het koor van de protesterende massa’s die kwaad waren over wat zij zagen als een ‘belediging’ van hun geloof. De meesten hadden de toespraak van de paus niet gelezen, anderen baseerden zich op een oppervlakkige samenvatting waarin stond dat de paus een verband had gelegd tussen de islam en geweld. Maar allen liepen te hoop tegen wat zij beschouwden als een ‘ontoelaatbare aanval’.
Wat ook het oordeel is van deze geleerden en intellectuelen, men zou hebben gehoopt dat zij hun kritiek hadden geuit op een wat redelijker manier en wel om twee redenen.
* Ten eerste omdat, ondanks de onbetwistbaar oprechte eerbied die moslims voor de profeet Mohammed hebben, we allemaal heel goed weten dat bepaalde groeperingen en regeringen dit soort kritiek misbruiken óf als een uitlaatklep voor hun onrustige bevolking óf voor hun politieke agenda. Als mensen hun elementaire rechten en vrijheid van meningsuiting wordt ontzegd, kost het niets om ze hun woede te laten uiten over Deense spotprenten of de woorden van de paus.
* Ten tweede komt het huidige massaprotest neer op een onbeheerste uitbarsting van emoties, wat alleen maar het bewijs vormt voor dat moslims niet in staat zijn een redelijke discussie te voeren en dat verbale agressie en geweld eerder regel zijn dan uitzondering. Islamitische intellectuelen zijn er vooral verantwoordelijk voor dat het blijft bij dit ongeloofwaardige contraproductieve spelletje.
Sommigen eisen op grond van het argument dat de paus moslims heeft beledigd, een persoonlijke verontschuldiging. Benedictus XVI heeft spijt betuigd, maar de polemiek is er niet minder om geworden. Er is genoeg reden om te schrikken van een aan de 14de-eeuwse Byzantijnse keizer Manuel II Paslaeologos toegeschreven uitspraak, waarin kritiek wordt geuit op de ‘kwade werken’ van de profeet van de islam. Sterker nog, de voorbeelden die de paus koos bij zijn poging het verband tussen de islam en geweld ter sprake te brengen, roepen de nodige twijfels op.
Net zo verrassend was zijn verwijzing naar Ibn Hazm (een gerespecteerd persoon, maar zijn ideeën zijn marginaal) om de plaats van de rationaliteit in de islam ter sprake te brengen. Misschien dat de hele toespraak onvolledig, onduidelijk, oppervlakkig en zelfs onhandig was, maar of het een belediging was waarvoor je een formeel excuus zou willen? Is het wijs of terecht wanneer je als moslim aanstoot neemt aan het citaat – alleen maar omdat de paus dat uitkoos – wanneer je de afgelopen vijf jaar dagelijks terugkerende vragen negeert over de betekenis van de jihad en het gebruik van geweld?
Paus Benedictus XVI is een man van deze tijd en de vragen die hij over moslims stelt, zijn actueel: vragen die men kan en moet beantwoorden, met deugdelijke argumenten. Om te beginnen mogen we niet accepteren dat jihad wordt vertaald met ‘heilige oorlog’. Onze prioriteit moet liggen bij het uitleggen van het beginsel van gerechtvaardigd verzet en van de islamitische ethiek met betrekking tot conflictsituaties en niet bij het aanzetten van mensen tot gewelddadig protest tegen de beschuldiging dat hun geloof gewelddadig is.
Het meest verontrustende aspect van de crisis is misschien wel dat de meeste commentatoren, voor al de islamitische, niet in de gaten hebben gehad welk debat Benedictus XVI werkelijk wilde aangaan. In zijn wetenschappelijke lezing ontwikkelt hij twee stellingen die vergezeld gaan van twee boodschappen. Hij brengt de aanhangers van het rationalistische secularisme, die de Verlichting graag zouden ontdoen van verwijzingen naar het christendom, in herinnering dat deze verwijzingen een integraal onderdeel vormen van de Europese identiteit. Zij zullen niet in staat zijn om een dialoog tussen geloven aan te gaan als zij (of ze nu gelovig zijn of niet) de christelijke basis van hun eigen identiteit niet kunnen accepteren.
Verder probeert de paus, door de kwestie van geloof en rede aan de orde te stellen, en door de nadruk die hij legt op de bevoorrechte verhouding tussen Grieks rationalisme en christelijke godsdienst, een Europese identiteit te definiëren die christelijk is qua geloof en Grieks is qua filosofische rede. De islam, die kennelijk geen verhouding heeft met de rede, zou vreemd zijn aan de Europese identiteit die is gebouwd op dit erfgoed.
Een paar jaar geleden bouwde – toen nog kardinaal – Ratzinger zijn verzet tegen de integratie van Turkije in Europa op een soortgelijke redenering. Het islamitische Turkije was nooit een authentieke Europese cultuur en kan er ook nooit een aanspraak op maken dat te zijn. Turkije is de Ander.
Dit soort boodschappen schreeuwt om een antwoord, meer dan om gepraat over jihad. Paus Benedictus is een briljant theoloog die probeert de beginselen vast te stellen van, en een kader aan te geven voor een discussie over de identiteit van Europa in verleden, heden en toekomst. Deze door en door Europese paus zet de volken van de Europese continent ertoe aan zich bewust te worden van het wezenlijke en onontkoombare christelijke karakter van hun eigen identiteit, die zij mogelijk dreigen te verliezen. Deze boodschap is misschien gerechtvaardigd nu er sprake is van een identiteitscrisis, maar zij is zeer verontrustend en mogelijk ook gevaarlijk in haar dubbele historische reductie en haar definitie van de Europese identiteit.
Vooral daarop moeten moslims reageren. Zij moeten de interpretatie aanvallen van de geschiedenis van het Europese gedachtegoed waaruit de rol van het islamitisch rationalisme zou zijn verdwenen en waarin de Arabisch-islamitische bijdrage wordt teruggebracht tot niets meer dan het vertalen van enkele grote Griekse en Romeinse werken. Het selectieve geheugen dat zo gemakkelijk de beslissende bijdragen ‘vergeet’ van ‘rationalistische’ moslimdenkers als Al-Farabi (10de eeuw), Avicenna (11de eeuw), Averroës (12de eeuw), Al-Ghazali (12de eeuw), As-Shatibi (13de eeuw). En Ibn Kaldoen probeert een Europese identiteit te reconstrueren die misleidend is, maar past ook een vorm van zelfbedrog toe ten aanzien van het eigen verleden. Als zij zich hun erfgoed weer willen toe-eigenen, moeten moslims aantonen, op een manier die zowel redelijk is als vrij van emotionele reacties, dat zij de kernwaarden delen waarop Europa en het Westen zijn gebouwd.
Nóch Europa, nóch het Westen kan overleven als we blijven proberen onszelf te definiëren door het uitsluiten en door afstand te nemen van de Ander – van de islam, van de moslims – die wij vrezen. Misschien heeft Europa nog het meest behoefte, niet aan een dialoog met andere beschavingen, maar aan een dialoog met zichzelf, met die kanten van zichzelf die zij al te lang heeft geweigerd te erkennen, die haar zelfs er nu nog van weerhouden volledig te profiteren van de rijkdom van de religieuze en filosofische tradities waaruit ze is opgetrokken. Europa moet leren zich te verzoenen met de diversiteit van haar verleden zodat zij het onontkoombare toekomstige pluralisme kan leren beheersen.
Het reductionisme van de paus heeft dit proces van opnieuw toe-eigenen niet verder geholpen. Wie hem kritisch benadert, moet niet verwachten dat hij zijn excuses maakt, maar moet met redelijke argumenten bewijzen dat hij het in historisch, wetenschappelijk en ook geestelijk opzicht bij het verkeerde einde heeft. Een dergelijke benadering zou de moslims ook een manier in handen geven om zich te verzoenen met de enorme creativiteit van de Europees-islamitische denkers, die tien eeuwen geleden nog vol vertrouwen hun Europese identiteit aanvaardden (zonder geobsedeerd te zijn door onvruchtbare debatten over ‘integratie’) en die met hun kritische reflectie in belangrijke mate bijdroegen aan, voeding hebben gegeven aan en een verrijking zijn geweest voor Europa en het Westen als geheel.
Groeten.
Fons.
Een theoloog die naar exactheid streeft, heeft de eerste stap gezet naar het atheïsme. Een atheïst is geen naïeveling, maar iemand die god nauwkeurig 'kent', voor wie dus veel zo niet alle godsvoorstellingen hun betekenis hebben verloren.
hallo fons,
bedankt
eindelijk weer eens een positief geluid uit de islamitische wereld
want tariq ramadan die kende ik al
hij stelt ook dat er sprake is van een richtingenstrijd binnen de islam
en dit is een genuanceerde visie die recht doet aan de gecompliceerde werkelijkheid
vriendelijke groet,
mustafa
bedankt
eindelijk weer eens een positief geluid uit de islamitische wereld
want tariq ramadan die kende ik al
hij stelt ook dat er sprake is van een richtingenstrijd binnen de islam
en dit is een genuanceerde visie die recht doet aan de gecompliceerde werkelijkheid
vriendelijke groet,
mustafa
god = music
architektuur = bevroren muziek
overwin het kwade door het goede
ik ben een niet-religieus gelovige
ik ben feminist
homoeopathie # kwakzalverij
ervaring telt
architektuur = bevroren muziek
overwin het kwade door het goede
ik ben een niet-religieus gelovige
ik ben feminist
homoeopathie # kwakzalverij
ervaring telt
Hoe het ook moge zijn. Het blijft VERDOMME een schande dat een stuk van Mozart niet opgevoerd kan worden, uit angst voor de religie van de eeuwige 'vrede'. 
'Bij een discussie die de redelijkheid zoekt heeft hij die het onderspit delft groter voordeel, voor zover hij er iets van opgestoken heeft.’ Epicurus (341-271vc)
-
MOODY BLUE
- Diehard
- Berichten: 1080
- Lid geworden op: 22 apr 2006 19:10
Kunst moet altijd provoceren kunnen. In de enscenering van Hans Neuenfels presenteert koning Idomeneo 4 afgehakte hoofden: die van Poseidon, Boeddha, Jezus en Mohammed.
Indien dezelfde enscenering in Amsterdam opgevoerd zou worden, zouden er beslist rellen ontstaan en wellicht zou Fatima Elatik de hele voorstelling tegenhouden.
Indien dezelfde enscenering in Amsterdam opgevoerd zou worden, zouden er beslist rellen ontstaan en wellicht zou Fatima Elatik de hele voorstelling tegenhouden.
Wenn die Löwen reden könnten hätten sie uns nichts zu sagen - Wittgenstein
Kun je mij eens uitleggen waarom iemand niet zou mogen vloeken en waarom jij het woordje VERDOMME als vloeken definieert?mustafa schreef:hé devious, niet vloeken asjeblieft!
maar verder ben ik het met je eens
mustafa
het blijft echter erg dat een religie die zich de religie van de vrede noemt, zo'n schadelijke invloed heeft!
Mensen die sterke overtuigingen hebben zonder dat daar bewijzen voor zijn, horen in de marge van de maatschappij thuis en niet in de paleizen van de macht. (Sam Harris)
Politici in Dutisland zijn overigens niet mals in hun commentaar, zo te zien begint er her en der een hersencel te werken.
I think, and ever shall think, that it cannot be wrong to defend one's opinions with arguments, founded upon reason, without employing force or authority. ---Niccolò Machiavelli
-
MOODY BLUE
- Diehard
- Berichten: 1080
- Lid geworden op: 22 apr 2006 19:10
-
marc aka controle
- Ervaren pen
- Berichten: 839
- Lid geworden op: 22 aug 2006 00:05
- Locatie: Heerlen
Ach whats in a name?marc aka controle schreef:Islam betekent onderwerping ofwel submission.
Religie = oorlog, ellende, genocide, onverdraagzaamheid, haat, discriminatie ........
De achtste hemel is het atheïstische inzicht dat de werkelijkheid weliswaar hard is maar wel de werkelijkheid en die is zoveel waardevoller dan alle mooie, verzachtende sprookjes bij elkaar. (Gerard)
Geleid wordt enkel hij die zichzelf niet gevonden heeft. (Rereformed)
Geleid wordt enkel hij die zichzelf niet gevonden heeft. (Rereformed)
Wel, het woordje VERDOMME is geen vloek, maar een krachtterm die aangeeft hoe pissig ik wordt van dit soort berichten. 'God'verdomme zal ik niet snel zeggen, want in God geloof ik niet. Alhoewel, als ik met een hamer op mijn duim sla, dan wil het mij nog wel eens ontschieten. Ik ben ook maar een mens.
VERDOMME, die gasten eisen allerlei rechten op die ze een ander niet geven, proberen ongelovigen en andersgelovigen van alles door de strot te douwen, maar staan op hun
achterste poten als iemand anders voor zijn/haar geloof of ongeloof uitkomt.
Dat concert had met alle macht mogelijk gemaakt moeten worden. Desnoods onder militaire bewaking
Mozart Akhbar!
VERDOMME, die gasten eisen allerlei rechten op die ze een ander niet geven, proberen ongelovigen en andersgelovigen van alles door de strot te douwen, maar staan op hun
achterste poten als iemand anders voor zijn/haar geloof of ongeloof uitkomt.
Dat concert had met alle macht mogelijk gemaakt moeten worden. Desnoods onder militaire bewaking
Mozart Akhbar!
'Bij een discussie die de redelijkheid zoekt heeft hij die het onderspit delft groter voordeel, voor zover hij er iets van opgestoken heeft.’ Epicurus (341-271vc)