PvdA: 'De Derde Weg voorbij'
Geplaatst: 26 jan 2010 22:22
In zijn Den Uyl-lezing, op 25 januari, haalde Wouter Bos eindelijk hard uit naar Wim Kok, de PvdA-economen en zichzelf als ‘Prins van Paars’. Een nieuw begin voor de PvdA?
Het inzicht dat verandering begint bij zelfkennis, is onder politici meestal ver te zoeken. Maar Wouter Bos deed afgelopen maandag in zijn Den Uyl-lezing een behartigenswaardige poging de sociaal-democratie én zichzelf kritisch onder de loep te nemen. Onder de titel ‘De Derde Weg voorbij’ nam hij afscheid van het links-liberale marktdenken dat sinds de jaren negentig de koers van de partij heeft bepaald.
Aanvankelijk leek het erop dat Bos zou proberen kool en geit te sparen. Hij betoogde dat de Derde Weg van Tony Blair, Bill Clinton en Wim Kok in de jaren negentig een waardevolle en noodzakelijke bijdrage heeft geleverd aan de vernieuwing van de sociaal-democratie.
Maar toen kwam de zelfkritiek. Het ging mis, betoogde Bos, toen de PvdA er tijdens de Paarse kabinetten niet in slaagde de geur van ‘neoliberale collaboratie’ weg te nemen. Dat beeld werd nog eens versterkt door de bekende uitspraak van premier Kok in 1995 over het afschudden van de ‘ideologische veren’, die de PvdA tot op heden achtervolgt. ‘Deze passage, maar misschien nog meer het feit dat de misverstanden over die veren mochten doorsudderen en niet snel weerlegd werden, vormde voor velen de bevestiging van het feit dat de PvdA definitief afscheid had genomen van niet alleen haar ideologie maar ook van haar idealen.’
Voor de goede verstaander was dat harde kritiek op Wim Kok, de Paarse partijleider die volgens critici symbool staat voor de ‘uitverkoop’ van de sociaal-democratische idealen, maar die door Bos de afgelopen jaren altijd zorgvuldig buiten schot werd gehouden.
Ook zichzelf spaarde Wouter Bos niet, als ‘Prins van Paars’ en ‘Kind van de Derde Weg’. Met de andere derdeweggers heeft hij de gevaren van het marktdenken onvoldoende onder ogen gezien, bekende hij. Tot aan de financiële crisis. ‘De derdeweg-progressieven sliepen in met een voorheen redelijk getemde vrije markt maar werden wakker met een ontketend monster.’
Uit de crisis heeft Bos de les getrokken dat het vaak ijdele hoop is de vrije markt te temmen. Het publieke belang moet soms van de markt worden afgeschermd. ‘Perfect toezicht is een illusie,’ zei Bos. ‘Het kan effectiever zijn de reikwijdte van de markt te beperken.’ Zie de gorilla Bokito: een flinke gracht werkt beter dan een dompteur.
Ook ‘de PvdA-economen’ kregen er van Bos stevig van langs. Tot nu toe leek Bos zich – al dan niet heimelijk – in het kamp te bevinden van hoogleraar Sweder van Wijnbergen, oud-politicus Rick van der Ploeg en CPB-directeur Coen Teulings, die al jaren de zegeningen van de vrije markt propageren.
Maar de kritiek van de PvdA-leider loog er nu niet om. Met hun eenzijdige begrippenapparaat (‘Het betalen voor goede zorg heet koopkrachtverlies’) verhinderen de economen volgens Bos een ‘breder welvaartsbegrip’, waarin niet alleen plaats is voor kosten en baten, maar ook voor immateriële zaken als de kwaliteit van zorg en onderwijs.
Wim Kok zat schijnbaar onbewogen te luisteren op de eerste rij. Maar na afloop kreeg Bos een donderende ovatie. Het is de vraag of hij erin zal slagen zijn imago als ‘Prins van Paars’ en ‘Kind van de Derde Weg’ definitief achter zich te laten. Maar zijn lezing lijkt wel degelijk een voorzichtig, nieuw begin.
bron: http://www.vn.nl/Archief/Politiek/Artik ... -schip.htm
Wat vinden jullie van deze nieuwe ingeslagen weg van de PvdA?
Het inzicht dat verandering begint bij zelfkennis, is onder politici meestal ver te zoeken. Maar Wouter Bos deed afgelopen maandag in zijn Den Uyl-lezing een behartigenswaardige poging de sociaal-democratie én zichzelf kritisch onder de loep te nemen. Onder de titel ‘De Derde Weg voorbij’ nam hij afscheid van het links-liberale marktdenken dat sinds de jaren negentig de koers van de partij heeft bepaald.
Aanvankelijk leek het erop dat Bos zou proberen kool en geit te sparen. Hij betoogde dat de Derde Weg van Tony Blair, Bill Clinton en Wim Kok in de jaren negentig een waardevolle en noodzakelijke bijdrage heeft geleverd aan de vernieuwing van de sociaal-democratie.
Maar toen kwam de zelfkritiek. Het ging mis, betoogde Bos, toen de PvdA er tijdens de Paarse kabinetten niet in slaagde de geur van ‘neoliberale collaboratie’ weg te nemen. Dat beeld werd nog eens versterkt door de bekende uitspraak van premier Kok in 1995 over het afschudden van de ‘ideologische veren’, die de PvdA tot op heden achtervolgt. ‘Deze passage, maar misschien nog meer het feit dat de misverstanden over die veren mochten doorsudderen en niet snel weerlegd werden, vormde voor velen de bevestiging van het feit dat de PvdA definitief afscheid had genomen van niet alleen haar ideologie maar ook van haar idealen.’
Voor de goede verstaander was dat harde kritiek op Wim Kok, de Paarse partijleider die volgens critici symbool staat voor de ‘uitverkoop’ van de sociaal-democratische idealen, maar die door Bos de afgelopen jaren altijd zorgvuldig buiten schot werd gehouden.
Ook zichzelf spaarde Wouter Bos niet, als ‘Prins van Paars’ en ‘Kind van de Derde Weg’. Met de andere derdeweggers heeft hij de gevaren van het marktdenken onvoldoende onder ogen gezien, bekende hij. Tot aan de financiële crisis. ‘De derdeweg-progressieven sliepen in met een voorheen redelijk getemde vrije markt maar werden wakker met een ontketend monster.’
Uit de crisis heeft Bos de les getrokken dat het vaak ijdele hoop is de vrije markt te temmen. Het publieke belang moet soms van de markt worden afgeschermd. ‘Perfect toezicht is een illusie,’ zei Bos. ‘Het kan effectiever zijn de reikwijdte van de markt te beperken.’ Zie de gorilla Bokito: een flinke gracht werkt beter dan een dompteur.
Ook ‘de PvdA-economen’ kregen er van Bos stevig van langs. Tot nu toe leek Bos zich – al dan niet heimelijk – in het kamp te bevinden van hoogleraar Sweder van Wijnbergen, oud-politicus Rick van der Ploeg en CPB-directeur Coen Teulings, die al jaren de zegeningen van de vrije markt propageren.
Maar de kritiek van de PvdA-leider loog er nu niet om. Met hun eenzijdige begrippenapparaat (‘Het betalen voor goede zorg heet koopkrachtverlies’) verhinderen de economen volgens Bos een ‘breder welvaartsbegrip’, waarin niet alleen plaats is voor kosten en baten, maar ook voor immateriële zaken als de kwaliteit van zorg en onderwijs.
Wim Kok zat schijnbaar onbewogen te luisteren op de eerste rij. Maar na afloop kreeg Bos een donderende ovatie. Het is de vraag of hij erin zal slagen zijn imago als ‘Prins van Paars’ en ‘Kind van de Derde Weg’ definitief achter zich te laten. Maar zijn lezing lijkt wel degelijk een voorzichtig, nieuw begin.
bron: http://www.vn.nl/Archief/Politiek/Artik ... -schip.htm
Wat vinden jullie van deze nieuwe ingeslagen weg van de PvdA?
