'God schiep de aarde niet, hij scheidde haar'

[CXT]

NIJMEGEN - De eerste zin van de Bijbel klopt niet. God was niet de schepper van de aarde, stelt hoogleraar Ellen van Wolde van de Radboud Universiteit donderdag.

''God schiep wel de mens en de dieren, maar niet de aarde zelf'', aldus Van Wolde die vrijdag haar oratie over dit onderwerp uitspreekt.

De hoogleraar exegese van het Oude Testament nam de Hebreeuwse bijbeltekst nog eens nauwkeurig onder de loep. Het werkwoord 'bara' wordt al eeuwenlang vertaald met scheppen. Ten onrechte, vindt Van Wolde. Volgens haar is de vertaling 'scheiden' veel beter.

Volgens de christelijke traditie schiep God de aarde uit het niets. Maar volgens Van Wolde is het begin van de Bijbel niet het absolute begin in tijd, maar het begin van een handeling.

In het begin was er volgens haar een enorme watermassa waarin monsters leefden, gehuld in duisternis. God kwam later en maakte de aarde leefbaar; hij scheidde het land van het water en bracht het licht in de duisternis.

Verbazingwekkend

Hoe kan het dat Van Wolde als eerste deze vertaling ziet, terwijl 'bara' eeuwenlang en in honderden talen vertaald is in scheppen? ''Dat is inderdaad verbazingwekkend'', vindt ze. De wetenschapster stelt dat zij geheel neutraal naar de tekst heeft gekeken en zich niet heeft laten beïnvloeden door eerdere vertalingen.

Aan haar eigen geloof verandert het nieuwe inzicht niets. De hoogleraar heeft de Bijbel nooit letterlijk als Gods woord gelezen. Zij ziet de tekst als een literaire bron, die niet concurreert met de evolutieleer van Darwin.

© ANP

Het zou dus moeten zijn: "In het begin scheidde God de hemel van de aarde (of de aarde van de hemel)". Een redelijk nieuwe zienswijze, maar erg verschillend? Ik ben benieuwd hoe Van Wolde zich deze 'scheiding' voorstelt.

[Kitty]

In het begin was er volgens haar een enorme watermassa waarin monsters leefden, gehuld in duisternis. God kwam later en maakte de aarde leefbaar; hij scheidde het land van het water en bracht het licht in de duisternis.

God schiep de mens, welke precies? De neanderthaler of de cro-magnon. Of hoorde de neandertahler bij de monsters.

Hoe kan het dat Van Wolde als eerste deze vertaling ziet, terwijl 'bara' eeuwenlang en in honderden talen vertaald is in scheppen? ''Dat is inderdaad verbazingwekkend'', vindt ze. De wetenschapster stelt dat zij geheel neutraal naar de tekst heeft gekeken en zich niet heeft laten beïnvloeden door eerdere vertalingen.

Zo neutraal keek ze er niet naar, want ze gaat wel uit van het bestaan van een god die mensen en dieren kan creeëren, dat is verre van neutraal.

Aan haar eigen geloof verandert het nieuwe inzicht niets. De hoogleraar heeft de Bijbel nooit letterlijk als Gods woord gelezen. Zij ziet de tekst als een literaire bron, die niet concurreert met de evolutieleer van Darwin.

Maar ze gaat wel uit van het bestaan van god. Hoe brengt ze dat in overeenstemming met haar concept van het creëren van 'de mens'?

Het zou dus moeten zijn: "In het begin scheidde God de hemel van de aarde (of de aarde van de hemel)". Een redelijk nieuwe zienswijze, maar erg verschillend? Ik ben benieuwd hoe Van Wolde zich deze 'scheiding' voorstelt.

Het is de zoveelste poging van een gelovige om god in het plaatje te houden.

[siger]

Hoe kan het dat Van Wolde als eerste deze vertaling ziet, terwijl 'bara' eeuwenlang en in honderden talen vertaald is in scheppen? ''Dat is inderdaad verbazingwekkend'', vindt ze. De wetenschapster stelt dat zij geheel neutraal naar de tekst heeft gekeken en zich niet heeft laten beïnvloeden door eerdere vertalingen.

Ik heb deze interpretatie al een halve eeuw geleden gehoord, vooral van geleerden die Genesis vergeleken met (veel oudere) Assyrische en Egyptische mythen. Helaas lijken geleerden zich vandaag te specialiseren in één godsdienst en is de vergelijkende godsdienstwetenschap zo goed als dood(gemaakt)?

[CXT]

God schiep de mens, welke precies? De neanderthaler of de cro-magnon. Of hoorde de neandertahler bij de monsters.

Die vraag is offtopic, want het gaat hier over het scheppen van de aarde. Maar ik ben wel benieuwd welk woord er in de grondtekst wordt gebruikt voor het scheppen van de mens. Zou dit ook 'bara' zijn?

Het is de zoveelste poging van een gelovige om god in het plaatje te houden.

Dat is een wat eenzijdige reactie. Ik geloof niet dat zij dit publiceert met het doel God toch een beetje in beeld te houden. Ik denk eerder dat ze er oprecht van overtuigd is dat ze iets nieuws heeft gevonden, wat volgens siger dus niet het geval is.

[Kitty]

Je hebt gelijk CXT, ze heeft het over de vertaling.

[Maverick]

Even ermee spelen

In den beginne schiep God den hemel en de aarde.

God scheid hemel en aarde, wat wil zeggen: waar er voorheeen 1 plaats was voor zelbewust leven, zijn er daarna twee, de ene is de aarde en de andere de hemel.

De aarde nu was woest en ledig, en duisternis was op den afgrond; en de Geest Gods zweefde op de wateren.

Hoovercraft?

En God zeide: Daar zij licht! en daar werd licht.

De bewuste waarneming van licht word gevormd

Verderop haak ik af

Bij even doorlezen kom je dit tegen:

God dan maakte die twee grote lichten; dat grote licht tot heerschappij des daags, en dat kleine licht tot heerschappij des nachts; ook de sterren.

Het lijkt mij dat er al sterren waren voordat er een zon en aarde was.

http://www.statenvertaling.net/bijbel/gene/1.html

Leuk boek, het oude testament moet ik nog eens lezen.

[Fish]

Het is de zoveelste poging van een gelovige om god in het plaatje te houden.

Achterhoede gevechten.

[okke]

Het zou dus moeten zijn: "In het begin scheidde God de hemel van de aarde (of de aarde van de hemel)". Een redelijk nieuwe zienswijze, maar erg verschillend?

De vertaling van 'bara' als 'splitsen' is bekend onder hebraïci. De opvattingen erover zijn ook al langer verdeeld. Hoe 'bara' op andere plaatsen in de bijbel gebruikt wordt, zoals Numeri 16:30 en Jesaja 45:6-7, is aanleiding voor sommige bijbelkenners voor 'splitsen'.

Een opvatting over Genesis 1 is dat het van den beginne Gods bedoeling geweest is dat er scheiding komt, geen uniformiteit, maar onderscheid. Heel Genesis 1 staat trouwens vol van het onderscheiden, nadat in vers 1 al een begin hiermee gemaakt is door de aarde van de combinatie aarde/hemel af te splitsen. Daarna wordt in vers 3 het licht van het duister gescheiden. In vers 7 scheidt God de wateren boven het uitspansel van die eronder. In vers 9 wordt het droge van de wateren gescheiden. In vers 16 maakt God de twee grote lichten om het licht te scheiden van de duisternis. En in vers 27 ‘splitste’ God de mens als mannelijk en vrouwelijk. En het laatste vers van het verhaal eindigt met de woorden:
Dit zijn de nakomelingen van de hemel en de aarde toen zij gesplitst werden.

Het past goed bij de menselijke neiging dualistisch te denken, dat vanuit die gedachte het scheppingsverhaal geschreven werd.

[Digit]

Een andere opvatting over Genesis is dat het gewoon één van de duizenden scheppingslegenden is die over deze aardbol verspreid zijn. En die ook niet méér zijn dan dát !

Groetjes,

Digit

[FonsV]

Letterlijk (op de laatste pagina van het boek, van rechts naar links in plaats van van links naar rechts en ook nog eens fonetisch) begint de bijbel met: Bereshit bara Elohim et hashamayim ve'et ha'arets.

Als 'bara' voortaan vertaald dient te worden in 'scheiden', dan staat er (woord voor woord letterlijk vertaald): In het begin scheidden de goden (meervoud) de hemelen (meervoud) en de aarde. Er waren immers – in ieder geval tóen – meerdere hemelen en slechts één aarde.

Op de tweede dag maakte god (enkelvoud) ergens in de wateren een 'gewelf' en scheidde daarmee de wateren boven dat gewelf van de wateren onder dat gewelf. Het gewelf zelf noemde hij 'hemel' (enkelvoud).

Pas op de derde dag scheidde god land en water door het water naar één plaats te laten lopen. De droogte noemde hij aarde en het water zee. En iets dergelijks doen wij nog steeds.

Mooi verhaal. Tóch?

Over zus- of zoveel jaar, als al onze verlichting bestaat uit milieuvriendelijke LED-lampen, komt er wellicht een hooggeleerde bijbelvorser (m/v) die in een oratie wetenschappelijk verantwoord uitlegt hoe we de tekst moeten lezen om hem opnieuw 'bij de tijd te brengen'.

En vanavond gaat de zon weer onder. Althans...bij wijze van spreken dan.

Groeten.

Fons.

[collegavanerik]

Het zou dus moeten zijn: "In het begin scheidde God de hemel van de aarde (of de aarde van de hemel)". Een redelijk nieuwe zienswijze, maar erg verschillend?

De vertaling van 'bara' als 'splitsen' is bekend onder hebraïci. De opvattingen erover zijn ook al langer verdeeld. Hoe 'bara' op andere plaatsen in de bijbel gebruikt wordt, zoals Numeri 16:30 en Jesaja 45:6-7, is aanleiding voor sommige bijbelkenners voor 'splitsen'.

Een opvatting over Genesis 1 is dat het van den beginne Gods bedoeling geweest is dat er scheiding komt, geen uniformiteit, maar onderscheid. Heel Genesis 1 staat trouwens vol van het onderscheiden, nadat in vers 1 al een begin hiermee gemaakt is door de aarde van de combinatie aarde/hemel af te splitsen. Daarna wordt in vers 3 het licht van het duister gescheiden. In vers 7 scheidt God de wateren boven het uitspansel van die eronder. In vers 9 wordt het droge van de wateren gescheiden. In vers 16 maakt God de twee grote lichten om het licht te scheiden van de duisternis. En in vers 27 ‘splitste’ God de mens als mannelijk en vrouwelijk. En het laatste vers van het verhaal eindigt met de woorden:
Dit zijn de nakomelingen van de hemel en de aarde toen zij gesplitst werden.

Het past goed bij de menselijke neiging dualistisch te denken, dat vanuit die gedachte het scheppingsverhaal geschreven werd.

Het past ook goed bij de gedachte dat een "eeuwige" god "ergens" moest wonen, maar op een gegeven ogenblik een stukje van zijn woning afsplitste voor de mens.

[VampireQueen]

Hoe kan het dat Van Wolde als eerste deze vertaling ziet, terwijl 'bara' eeuwenlang en in honderden talen vertaald is in scheppen? ''Dat is inderdaad verbazingwekkend'', vindt ze. De wetenschapster stelt dat zij geheel neutraal naar de tekst heeft gekeken en zich niet heeft laten beïnvloeden door eerdere vertalingen.

Zo neutraal keek ze er niet naar, want ze gaat wel uit van het bestaan van een god die mensen en dieren kan creeëren, dat is verre van neutraal.

Dit is helemaal niet verre van neutraal. Een tekst die over God gaat kun je nou eenmaal niet vertalen zonder je vertaling over God te laten gaan. Ik zie nergens dat ze op het punt van geloof ergens van uit gaat, ik zie alleen dat volgens haar de vertaling van 'bara' scheidde zou moeten zijn.

[lanier]

Dus in het begin waren hemel en aarde één? Hoe moet ik dat voor me zien? Er waren nog geen mensen die in de hemel terecht kwamen, er waren ook nog geen dieren, er was helemaal niets! De aarde is materie en de hemel niet, hoe moet ik dan die eerste toestand voor me zien?

[siger]

Een zeer verspreid beeld was een oerchaos, de oceaan. Daaruit groeide land (Egypte) of werd land opgevist (Indie). In Mesopotamië en het Midden-Oosten diende de ontstaansgeschiedenis ook te verklaren hoe soms water uit de hemel neerstortte en hele dorpen (uit gedroogde aarde) vernietigde. Een mogelijk beeld was dat een tent werd opgericht op de bodem van de oeroceaan, een soort onder-waterhemeltent, die zoals een echte tent het hemelwater weerstond. Dan was niet vuur (zoals bij de oude Perzen en later Grieken en christenen) het element boven het hemelgewelf, maar water. Daarom staat dat de bovenwateren gescheiden werden van de benedenwateren.

Een zeer wijd verbreid alternatief is het oerei (dat dan weer opriep nieuwe legenden te maken over het leggen van dit ei) waarvan de schelp de hemel is, en de dooier de zon of de aarde.

[okke]

Dus in het begin waren hemel en aarde één? Hoe moet ik dat voor me zien? Er waren nog geen mensen die in de hemel terecht kwamen, er waren ook nog geen dieren, er was helemaal niets! De aarde is materie en de hemel niet, hoe moet ik dan die eerste toestand voor me zien?

Nee. Dus in het begin van het verhaal maakte God scheiding. Hij maakte onderscheid tussen licht en donker, boven de aarde en op de aarde, etcetera, etcetera. Dat er helemaal niets was, wordt in het verhaal niet verteld.