Erik schreef:
Wat is de definitie van iets bovenwetenschappelijks?
Dat is juist het punt. Sommige hypothesen zoals "god bestaat" zijn niet toetsbaar te operationaliseren. Zo'n these kan altijd zo worden geformuleerd dat het buiten het domein van de wetenschap valt. Wanneer iemand stelt: "het koninkrijk gods is te vinden net naast de planeet Mars" poneert hij wél een toetsbare stelling, die natuurlijk snel genoeg verworpen wordt. In de loop van de geschiedenis is het godsbegrip steeds verder uitgekleed. Achter alles dat men niet kon verklaren zag men de hand van god of goden. Zelfs iemand als Newton dacht dat sommige afwijkingen in de omloop van planeten alleen door god konden worden gecorrigeerd. Naarmate de wetenschap zich verder ontwikkeld wordt het begrip "god" steeds leger, steeds abstracter geformuleerd
Wat ik probeer aan te geven is: ook binnen een atheïstische geloofssysteem zijn sommige onderdelen zo abstract zijn dat zij zich aan empirische toetsing ontrekken. Een voorbeeld van zo'n onderdeel is de opvatting dat god niet bestaat. Men kan god altijd zo definiëren dat op geen enkele wijze bewijs of verwerping kan volgen. Iemand die zonder een waarheidscriterium één opvatting verkiest boven een andere hangt een geloof aan.
Flauw intermezzo: in welk nummer van Nature stond nou ook al weer dat goed gedocumenteerde herhaalbare onderzoek dat uitwees dat Allah niet bestaat?
Ik beweer dus niet dat een heel stelsel van atheïstische wereldbeschouwingen moet worden afgedaan als een geloof. Integendeel: juist de seculiere wetenschap biedt verklaringen die superieur zijn aan bv bijbels theorieën over het ontstaan van de aarde, de vorm van die aarde, het ontstaan van talen enz. Het inzicht dat Paulus waarschijnlijk impotent was en daarom het christendom heeft getrakteerd op haar vrouwonvriendelijk en lichaamsvijandigheid werkt verhelderend. Een van religie losgeweekte ethiek maakt het leven van zoveel mensen zoveel aangenamer, enz enz.
Het gaat mij dus wél net dat stapje te ver wanneer mensen deze feiten, opvattingen of waarden extrapoleren naar een: "dus... god bestaat niet". Hoewel ik zijn bestaan ernstig in twijfel trek, het zelfs pertinent niet geloof, verkondig ik, op dit punt, niets anders dan een geloofsovertuiging.
Er is volgens mij wel een rede voor de moeite die de atheïsten hier hebben met de contra-intuïtieve stelling dat het afwijzen van een god een geloof is.
Een groot deel van het atheïstische gedachtegoed is volledig seculier en verdedigbaar superieur aan theïstische dwaalleren. Een wereldbeschouwing die voor een groot deel rust op wetenschappelijke inzichten, zich richt op de waardigheid van de mens en vrij is van dogma's staat op veel punten haaks op de ketenen van een religieus geloof.
De problemen beginnen wanneer iemand naar voren brengt dat een kernachtige samenvatting (beter is natuurlijk: een onderdeel van) van het atheïsme logischerwijs binnen de definitie van geloof valt. De stelling "ik geloof niet in god = een geloof" verdraagt zich mentaal moeilijk met de andere onderdelen van het atheïsme die juist níet op een religieus geloof zijn gebaseerd. Ik vermoed dat er bij sommige, gewaardeerde, atheïsten hier cognitieve dissonantie optreedt. Het gevoel onstaat dat men 'slechts' één van de concurrenten om de waarheid is, net als alle christenen, islamieten en andere theistische strommigen. Men probeert de dissonantie op te heffen door de status van "ik geloof niet in god" te promoveren van een geloof naar een logisch gevolg van overige seculiere, atheïstische opvattingen. Hiermee verdwijnen spanningen tussen levensbeschouwelijke elementen en wordt het gevoel van het hebben van een consistent wereldbeeld versterkt.
Als er nog geen inhoud bestaat voor het begrip "atheïstisch dogma" zou het naar mijn idee gereserveerd moeten worden voor: god bestaat niet = geen geloof.
Ik hoop maar dat ik hiermee niet terecht kom op de atheïstische brandstapel....
Groeten
Hebr 6: