mustafa schreef
terwijl wat wij thams de renaisance plegen te noemen niet meer is als een kunstenaarsbeweging van petrarca en leonardo da vinci in italije als antwoord op de hoogstaande islamitische beschaving (baghdad, fez, toledo, ...) om de mythe te crejeren dat de europese beschaving rechtsstreeks voortkwam uit de griekse beschaving
Dit is niet wat ik mij uit mijn cultuurgeschiedenis herinner dus maar even checken.
Humanisme
De renaissance in Italië had een nieuwe kijk op de mens doen ontstaan: de nadruk kwam te liggen op de menselijkheid, de 'humanitas', naar het model van de klassiek-Romeinse cultuur. Het werk van de letterkundigen en taalkundigen kreeg later de naam 'humanisme'. Een belangrijke grondlegger van het humanisme is Giovanni Pico della Mirandola.
[bewerk] Wetenschap
Leonardo da Vinci's Vitruvische Mens, een voorbeeld van de synthese van kunst en wetenschap tijdens de renaissanceVóór de renaissance was de wetenschap vrijwel geheel gebaseerd op een relatief klein aantal traditionele boeken en schrijvers. Dat was in de eerste plaats natuurlijk de Bijbel, maar daarnaast ook een aantal Griekse en Romeinse schrijvers zoals Plato, Aristoteles en Galenus. Het werk van de wetenschappers bestond uit het geven van commentaren op deze boeken en het toepassen van deze werken op actuele situaties.
De humanisten vormden de eerste groep die zich tegen dit strakke corpus verzette. Ze braken niet met de traditie van het zich baseren op klassieke werken, maar stelden dat op bepaalde punten fouten zaten in de vertaling vanuit het Grieks (of voor het Oude Testament het Hebreeuws) in het Latijn. Om dit te voorkomen, moesten bronnen zo dicht mogelijk bij het originele werk worden geraadpleegd. Latere toevoegingen en uitleggingen waren veel minder belangrijk. Daarnaast wilden de humanisten ook meer schrijvers en geleerden aan het standaardwerk toevoegen.
Maar hier hield de vernieuwing in de wetenschap niet op. Andreas Vesalius sneed zelf in lijken ter onderzoek van de anatomie, en kwam tot de conclusie dat Galenus op bepaalde punten fout was geweest. Copernicus introduceerde het heliocentrisch wereldbeeld. Galilei gebruikte de telescoop om meer over de hemel te weten te komen. Cartografen maakten kaarten nauwkeuriger dan die van Ptolemeus, en toonden het in de oudheid onbekende werelddeel Amerika.
Langzamerhand drong het besef door dat men de kennis uit de Oudheid waar men zo bewonderend naar opkeek aan het voorbijstreven was. Dit stimuleerde flink het zelfvertrouwen en zelfbewustzijn van de onderzoekers en men ging enthousiast steeds meer de altijd zo vast geloofde 'waarheden' van de autoriteiten uit de antieke cultuur in twijfel trekken en toetsen op waarheid. En zo groeide eind 16e, begin 17e eeuw het besef bij wetenschappers dat niet contemplatie op de historische grootheden van het vakgebied, maar eigen observatie en experiment de sleutel was tot kennis. De moderne wetenschap was geboren.
[bewerk] Renaissance en reformatie
Tussen renaissance en reformatie was er een verband: dezelfde kritische houding tegenover de bedenkelijke toestanden in de kerk, en dezelfde aandacht voor de bronnen van de Bijbel. Al voor de renaissance waren er van tijd tot tijd critici van de levensstijl van veel prelaten van de kerk. Maar toen kregen deze weinig gehoor of was het zelfs levensgevaarlijk om dit al te luid te verkondigen.
In de loop van de 13de - 15 de eeuw kwamen er echter steeds meer van deze dissidenten en ze kregen ook steeds meer een luisterend oor van de opkomende nieuwe intellectuelen. Deze gingen terug naar de bronnen van het evangelie en zagen dat er toch veel van de dagelijkse kerkelijke praktijk niet in overeenstemming was met de voorschriften en leefregels die in de evangeliën en brieven der apostelen beschreven stonden. Toen kon een grote discussie niet lang meer uitblijven. De reformatie stond voor de deur! (holy wiki)