Men kan volgens mij mensen niet verplichten om een levensbeschouwing aan te hangen. Het koppel dat naar de rechter was gestapt vond het moeten bekennen van kleur een inbreuk op de privacy en ze hebben mijns inziens terecht gelijk gekregen. Er zijn echter twee zaken die vind ik onvoldoende onder de aandacht komen in dit artikel:Grondwettelijk Hof: 'Geen verplichte lessen godsdienst of zedenleer'
Volgens het Grondwettelijk Hof moeten leerlingen in het officieel onderwijs vrijgesteld kunnen worden van lessen godsdienst of zedenleer. De uitspraak heeft mogelijk ook gevolgen voor de manier waarop de lessen in Vlaanderen worden georganiseerd.
Twee ouders die wilden dat hun kind vrijgesteld werd van de lessen godsdienst of zedenleer, hadden een rechtszaak aangespannen tegen de stad Brussel.
Een uitspraak van het Grondwettelijk Hof heeft wellicht ook gevolgen voor de levensbeschouwelijke vakken in het Vlaamse onderwijs. Volgens het Hof mogen ouders niet worden verplicht hun levensbeschouwing kenbaar te maken en moeten ze zonder motivatie hun kind kunnen vrijstellen van de lessen. Onderwijsminister Hilde Crevits wil het arrest eerst grondig bestuderen voor ze reageert.
Het Grondwettelijk Hof sprak zich donderdag uit over de manier waarop de lessen worden geregeld in het officieel onderwijs van de Franse gemeenschap. Het stelt dat leerlingen, indien de ouders dat wensen, moeten kunnen worden vrijgesteld van de lessen moraal of godsdienst, zonder daarvoor een motivatie te geven.
In Vlaanderen is het zo dat de officiële scholen, bijvoorbeeld van het gemeenschaps- of het stedelijk onderwijs, de keuze moeten aanbieden tussen de erkende godsdiensten. Daarnaast moeten ze zedenleer aanbieden, een vak dat niet op een godsdienst is gebaseerd. Slechts na een gemotiveerde aanvraag kan een vrijstelling worden verkregen.
Het Grondwettelijk Hof sprak zich uit op vraag van een Brussels koppel dat zijn levensbeschouwing niet kenbaar wilde maken door de inschrijving van een kind op school. In deze uitspraak ging het wel over het officieel onderwijs van de Franse Gemeenschap. Volgens het Hof is dat inderdaad in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Vrijstelling van lessen godsdienst en zedenleer
Volgens het Grondwettelijk Hof waarborgt het decretale kader zoals het in de Franse gemeenschap bestaat, niet dat de cursussen godsdienst of niet-confessionele zedenleer "informatie of kennis verspreiden op tegelijk 'objectieve, kritische en pluralistische' wijze", zoals de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens voorschrijft.
Uit die rechtspraak volgt dat "de leerlingen vrijgesteld moeten kunnen worden om de cursus godsdienst of zedenleer te volgen". Dit dient om het recht van de ouders te verzekeren, dat hun kinderen niet geconfronteerd worden met conflicten tussen enerzijds de godsdienstige of zedelijke opvoeding die ze op school krijgen, en anderzijds de godsdienstige of filosofische overtuigingen van de ouders.
Rechtszaak tegen stad Brussel wegens godsdienstlessen
De uitspraak is het antwoord op een prejudiciële vraag van de Raad van State. Twee ouders hadden bij de Raad van State een rechtszaak aangespannen tegen de stad Brussel. De ouders wilden dat hun dochter vrijgesteld werd van de lessen godsdienst of zedenleer, opdat hun levensbeschouwelijke visie niet bekend zou geraken.
Het Franstalige Centre d'Action Laïque (CAL) is verheugd met het arrest. "Als het hoogste rechtscollege van het land zegt dat ons systeem in tegenspraak is met de rechten van de mens, dient een regering te reageren en zijn systeem aan te passen", vindt adjunct-secretaris-generaal Benoît Van der Meerschen.
"Invoering vak levensbeschouwing en burgerschap dringt zich op" (Meuleman)
"Minister van Onderwijs Hilde Crevits kan de discussie over de invoering van een vak levensbeschouwing en burgerschap niet langer voor zich uitschuiven." Dat zegt Vlaams parlementslid Elisabeth Meuleman in een reactie op het arrest van het Grondwettelijk Hof dat bepaalt dat leerlingen moeten kunnen vrijgesteld worden van de lessen moraal of godsdienst.
Volgens Meuleman bewijst het arrest de noodzaak van een debat over "een moderne invulling van de levensbeschouwelijke vakken in ons onderwijs". Minister Crevits mag dat debat volgens haar "niet langer voor zich uitschuiven". De huidige levensbeschouwelijke indeling is volgens haar ook niet meer van deze tijd. De Groen-politica verwijst ook naar de discussie over de deradicalisering.
"Die discussie bewijst het belang van interreligieuze dialoog en wederzijds begrip. Het loont om verschillende visies samen te brengen. We moeten daarom de discussie over de invoering van een soort eenheidsvak burgerschap, filosofie en levensbeschouwing aangaan".
(1) Alhoewel het onderwijs er niet graag reclame voor maakt kan men volledig vrijgesteld worden van godsdienst én zedenleer. Men moet dan wel een verklaring ondertekenen dat de vrijgekomen lesuren zullen besteed worden aan het onderzoek van de eigen levensbeschouwing. Maar wat doe je nu met mensen die uitdrukkelijk géén levensbeschouwing hebben? Vergelijk met het volgende: als leerling ben je verplicht om twee uur per week te supporteren voor je favoriete eersteklasse voetbalclub. Op gemotiveerd verzoek kan je daarvan worden vrijgesteld maar dan moet je de vrijgekomen uren wel spenderen aan zelfstudie over bijv. je favoriete ploeg uit tweede provinciale... Dit gaat volgens mij voorbij aan het feit dat er mensen zijn die moeten kotsen van voetbal en toch via een achterpoortje verplicht worden om voor 'iets' te supporteren.
(2) Ik vind het een bijzonder goede zaak dat ook de niet-confessionele vrijzinnigheid (zedenleer) van hetzelfde laken een broek krijgt. Als ik zie hoe dit vak politiek wordt misbruikt om de jeugd extreem links te endoctrineren dan keert mijn maag. Als de leerlingen over 'vrijheid' leren wordt dat in hun schotschriftjes zelfs geïllustreerd met een foto van Che Guevara, tot nader orde een oorlogsmisdadiger die zich herhaaldelijk heeft schuldig gemaakt aan misdaden tegen de mensheid. Bovendien worden, ondanks het zogenaamde niet-confessionele karakter van het vak, de leerlingen vaak meegesleurd naar een kerk, een moskee én een synagoge, dit zogezegd om waarden als verdraagzaamheid bij te brengen. Ik kan me niet vinden in het feit dat mijn kinderen welk respect dan ook zouden moeten opbrengen voor de belijders van een leer die essentieel op sprookjes en woestijnreligies van tweeduizend jaar geleden zijn gebaseerd.
En ik ben bang dat het met dat eenheidsvak burgerschap dezelfde richting zal opgaan - het wordt met andere woorden weer een alibi om atheïsten toch willens nillens te confronteren met carnavalreligies zoals het christendom en de islam. Ik ben wel blij dat dit reliek uit de schoolstrijd uit de jaren 50 eindelijk barsten begint te vertonen, maar levensbeschouwing moet uit het curriculum van het middelbaar onderwijs uit. Scholen behoren een vrijplaats te blijven voor wetenschap en niet voor dit soort zever.
