Auteur: R.Lameijer
Elk jaar met name ten tijde van Kerst worden we met beelden uit de hongerende ontwikkelingslanden geconfronteerd. We worden aangespoord om geld te geven. En elk jaar worden er duizenden klinkende munten binnengehaald voor diverse ‘goede doelen’ waarmee menigeen zijn schuldgevoel afkoopt. Ik noem het afkopen want sinds het ontstaan van ontwikkelingslanden tot nu toe zijn geen significante veranderingen opgetreden in deze landen. Zij zitten nog altijd in een afhankelijke positie ten op zichtte van het Westen en andere rijke landen doordat zij intern worden verscheurd door immer durende stammen oorlogen en door onderdrukking van de welvarende landen.
Vrede c.q. stabiliteit is namelijk een voorwaarde voor een vruchtbare economie en welzijn. De stammen die in de verschillende ontwikkelingslanden met elkaar in oorlog zijn worden door de rijke landen van wapens voorzien. De handel in wapens ofwel oorlog is een goudmijn en ondergeschikt daaraan is de handel in vrede. Het is dweilen met de kraan open. De labiele en afhankelijke positie door onderdrukking uit zich ook in de manier waarop er oneerlijke handel met de ontwikkelingslanden wordt gedreven. Het fenomeen Wereldwinkel is namelijk maar een van de weinige initiatieven dat volledig drijft op eerlijke handel. Dat houdt in dat bijvoorbeeld de koffieboeren daar een prijs betaald krijgen die overeenkomt met de marktwaarde hier. De winst, die ook de Wereldwinkel maakt, is significant kleiner dan de winst die bijvoorbeeld de Douwe Egberts maakt. Met dat extra gewonnen geld voor de koffieboeren door minder winst voor de Wereldwinkel, kan een koffieboer zelf in eigen land investeren.
Alleen geld doneren als inwoner van een welvarend land werkt dus niet, anders was er geen sprake meer van ontwikkelingslanden. Werkelijke verandering vereist een verandering van denken en doen. Het gezegde ‘uit het oog uit het hart’ bepaalt namelijk wezenlijk het denken en doen van veel mensen. De Derde Wereld is een idee wat slechts even leeft wanneer de media hierover bericht. Wordt de krant dichtgeslagen, de radio of tv uitgedaan, dan is er slechts een vredelievende wereld beperkt tot de grootte van een gemiddelde woning en/of kantoor met van tijd tot tijd enkele disputen.
Daarnaast is er de menselijke eigenschap ‘gemakzucht’ die ervoor zorgt dat de kennis omtrent een probleem als de Derde Wereld wordt beperkt tot een onderwerp van het journaal. Dit betekent dat de informatie heel beknopt en summier is. De hoofdlijnen worden aangekaart en er is sprake van geen tot weinig achtergrondinformatie.
Als men al bereid is om die achtergrondinformatie te zoeken dan moet men altijd in acht houden dat deze subjectief is. De berichtgeving is gekleurd door de visie van de verslaggevers, de middelen en de omroep die deze uitzendt. De EO zal bijvoorbeeld het geloof in een reportage betrekken terwijl een zender als Discovery de wetenschap benadrukt. De kunst is om de betrekkelijkheid van beide stellingnames in te zien en vooral te kijken naar wat er in jouw eigen vermogen aan het probleem te doen is. Denken dat je eigen vermogen wat dit betreft ‘niets’ voorstelt, is kul en duidt vooral op een gebrek aan zelfvertrouwen en eigenwaarde. Mensen die anders durfde te denken als Gandhi, Lech Walesa en Nelson Mandela, wisten mensen als jij en ik te beroeren om het heft in eigen handen te nemen. De zwarte Zuid-Afrikanen kochten niet meer in de blanke winkelcentra waardoor de blanke Zuid-Afrikanen geen noemenswaardige inkomen meer hadden. Op die manier werd de bereidheid tot praten over afschaffing van apartheid bij de toenmalige blanke Zuid-Afrikaanse regering afgedwongen. Gandhi werkte volgens een soortgelijk principe met het zout van India en Walesa liet de Polen staken voor betere lonen.
Slogans als ‘Een betere wereld begint bij jezelf’ moeten niet tenietgedaan worden als veronderstelde betutteling of bemoeizucht door de overheid. Als consument van producten uit Derde Wereld landen als koffie, thee, fruit, vlees (zie topic op het Freethinker Forum, ‘vleesproductie is verspilling van voedsel’), kleding en meer hebben wij zeker een vinger in de pap aangaande een eerlijke handel en stabiliteit in de wereld, ofwel wereldvrede. Het is echter een kwestie van zelf denken en zelf doen; consumptiepatronen doorbreken en jezelf blijven ontwikkelen door werkelijke kennis op te doen over de wereld in en buiten jezelf.
‘Uit het oog uit het hart’ is wellicht een verdedigingsmechanisme tegen een overdosis aan leed in de wereld, maar wel een die de wereldvrede buiten jezelf plaatst; ‘ik kan er toch niets aan doen’, gemakzucht in de hand werkt en het denken regeert.
Copyright 2003 - R. Lameijer