Sterven zonder Jezus!
‘I am not the least afraid to die.’
Charles Darwin. (1809-1882)
Inleiding:
In zijn boek ‘De God die is’" vergelijkt Willem Ouweneel zijn christelijke geloof met het beluisteren van klassieke muziek, of het drinken van Bourgogne: ‘Mahler moet je leren beluisteren. Bourgogne moet je leren drinken. De Bijbel moet je leren lezen.’
De atheïst vergelijkt hij met iemand die junkfood prefereert boven een vijfgangenmenu uit de haute cuisine: ‘De atheïst die zo eens even in de Bijbel geneusd heeft, om die vervolgens minachtend te bejegenen, doet me denken aan de jongen wiens lievelingsmenu bestaat uit junkfood en die dan een vijfgangenmenu uit de haute cuisine krijgt voorgeschoteld. Je doet hem er geen plezier mee. Maar je kunt toch moeilijk volhouden dat dat alleen maar een kwestie van smaak is.’
Het is ten eerste een beetje flauw van Ouweneel dat hij atheïstische bijbelcritici neerzet als mensen met oppervlakkige bijbelkennis. Wie dit soort retoriek serieus neemt zou ik willen verwijzen naar het verhaal van voormalig predikant Dan Barker (onderaan de pagina staat een link naar het betreffende artikel). Ten tweede is het de vraag of Ouweneel wel de persoon is om een dergelijke vergelijking te maken, gezien zijn referentiekader. Ouweneel is nooit atheïst geweest zoals hijzelf zegt, en daarom kan een dergelijke opmerking moeilijk serieus genomen worden. Hij vergelijkt atheïsme met junkfood, terwijl hij nog nooit van de niet-theïstische gerechten geproefd heeft.
In zijn boek vertelt Ouweneel de verhalen van enkele mensen die wél atheïst zijn geweest, en beweerden dat ze na hun bekering gelukkiger waren geworden. Ten eerste zeggen deze verhalen niets over het waarheidsgehalte van het christelijke geloof. Om het in George Bernard Shaw’s woorden te zeggen: ‘The fact that a believer is happier than a skeptic is no more to the point than the fact that a drunken man is happier than a sober one’.
Daarnaast zijn er niet alleen de getuigenissen van christenen die juist atheïst werden en beweerden daardoor gelukkiger te zijn geworden, zoals in het geval van Dan Barker. Oók zijn er op het internet genoeg verhalen te vinden van christenen die moslim zijn geworden, christenen die boeddhist werden, christenen die zich op ‘new age’ zijn gaan oriënteren, christenen die zich aan hebben gesloten bij de ‘Hare Krishna beweging, en stuk voor stuk beweren dat ze na bekering tot de andere religieuze stroming gelukkiger zijn geworden. Alleen om die reden al hebben Ouweneel’s verhalen geen enkele bewijskracht.
Bij Ouweneel’s verhalen valt óók op dat de betreffende personen gelovig werden nadat ze perioden van depressies en labiliteit hadden doorgemaakt. Veel mensen hebben te kampen met angst en onzekerheid; angst voor de dood, angst voor een ‘zinloos’ leven, angst voor maatschappelijke en politieke onrust en wanorde, angst voor natuurrampen, angst voor de (onzekere) toekomst, etc. Het heel begrijpelijk dat mensen bij moeilijke vraagstukken graag willen geloven in profeten en antieke geschriften die vertellen dat Iets of Iemand al hun problemen zal oplossen, in ruil voor een offer, gebed of bepaalde rituelen. Sinds ik zelf mijn geloof heb verworpen weet ik wel beter, angst is een slechte raadgever!
Ouweneel lijkt daar anders over te denken. Niet alleen door middel van de getuigenissen van beroemde christenen probeert hij in te spelen op de angsten en onzekerheden van mensen. Ook in de rest van zijn boek is dit een belangrijk thema. Ergens in zijn boek schrijft hij: ‘Toch mag ook aan die gelukkige en voldane atheïsten , vooral aan de ‘harden’ onder hen, de ‘cynici’, gevraagd worden of zij kunnen leven met hun opvatting (om nog maar te zwijgen over de vraag of zij er ook mee kunnen sterven).’
Om dit kracht bij te zetten citeert hij de laatste woorden van enkele bekende atheïsten die volgens hem doodsbang waren op hun sterfbed, of zich op het allerlaatste moment bekeerden, aangevuld met sterfbedscènes van beroemde christenen die een rustige en vredige dood stierven. Het is diep treurig om te zien met welke ijver dit soort verhalen worden verspreid in christelijke lectuur en op evangelische websites. Wie iets verder kijkt dan zijn neus lang is, zal zien dat deze ijverige evangelisten alleen de verhaaltjes vertellen die in hun kraam te pas komen. En wie nog iets ijveriger is zal merken dat Ouweneel regelmatig de plank volledig misslaat. Hoewel laatste woorden en sterfbedscènes niets zeggen over het bestaan of het niet bestaan van een bovennatuurlijk wezen, en ik in tegenstelling tot Ouweneel besef dat dit geen echt waardevol argument is in dit soort discussies, kan ik het toch niet laten om een paar laatste woorden te tonen van zowel atheïsten, agnosten, christenen, als mensen die in hun leven nooit geïnteresseerd waren in religie; laatste woorden die Ouweneel, al dan niet met opzet over het hoofd heeft gezien.
DE MISSERS VAN OUWENEEL
DAVID HUME (1711-1776)
Laat ik maar beginnen met Ouweneel’s grootste blunder. Over de Schotse filosoof David Hume zegt hij het volgende: ‘De Schotse filosoof David Hume (1711-1776), geen echte atheïst maar eerder de voorloper van het moderne agnosticisme, moet aan het eind van zijn leven uitgeroepen hebben: ‘Ik ben in de vlammen!’ Zijn wanhoop moet een vreselijke aanblik zijn geweest.’
Ik heb overal op het internet en in allerlei boeken gezocht naar deze zogenaamde laatste woorden van David Hume, maar heb ze nergens kunnen vinden. Ik vond wel iets totaal anders. Er is veel bekend over de laatste dagen van David Hume. Adam Smith, een vriend van Hume, schreef het volgende over Hume’s laatste levensuren: ‘His symptoms, however, soon returned with their usual violence, and from that moment he gave up all thoughts of recovery, but submitted with the utmost cheerfulness, and the most perfect complacency and resignation.’ (1)
Ook verderop in de brief blijkt meerdere malen zijn verbazing over de opgewektheid, en de berusting en kalmte die Hume uitstraalde vlak voor zijn dood: ‘I told him, that though I was sensible how very much he was weakened, and that, appearances were in many respects very bad, yet his cheerfulness was still so great, the spirit of life seemed still to be so very strong in him, that I could not help entertaining some faint hopes.’
Hume’s arts Dr. Black schreef het volgende in een brief aan Adam Smith: ‘When he became very weak, it cost him an effort to speak, and he died in such a happy composure of mind, that nothing could exceed it.’
De Christelijke schrijver James Boswell die Hume vlak voor zijn sterven interviewde, was zo geschokt door de opgewektheid van de ongelovige Hume, dat hij daardoor zelfs even twijfelde aan zijn eigen geloof: ‘I Was like a man in sudden danger eagerly seeking his defensive arms; and I could not but be assailed by momentary doubts while I had actually before me a man of such strong abilities and extensive enquiry dying in the persuasion of being annihilated. But I maintained my faith.’ (2)
Tot het einde van zijn leven bleef David Hume bezig met het schrijven van grote filosofische werken. Vlak voor hij stierf legde hij nog de laatste hand aan een boek dat hij gedurende zijn leven geheim had gehouden, uit vrees voor vervolging (Dialogues Concerning Natural Religion). (3)
Bronnen:
http://www.ourcivilisation.com/smartboard/shop/smitha/humedead.htm
2:.'The Logic of eternal Joy' Jerry L. Walls.
3:http://www.leidenuniv.nl/philosophy/metaphysics/teksten/hume.pdf
http://www.selectedworks.co.uk/death%20of%20david%20hume.html
Literatuur: Hume en zijn betekenis voor deze tijd’ G. Nuchelmans.
Op deze site: 'De dood van David Hume', een uitvoerige weerlegging van de valse sterfbedcitaten die in evangelische kringen nog steeds de ronde doen, inclusief de brief van Adam Smith in het Nederlands vertaald.
THOMAS HOBBES. Filosoof. (1588-1679)
Ook bij het citeren van de Engelse filosoof Thomas Hobbes gaat Ouweneel de mist in. Volgens Ouweneel zou Thomas Hobbes op zijn sterfbed het volgende gezegd hebben: ‘I’m taking a fearfull leap in the dark’, waarmee hij wil suggereren dat Hobbes doodsbang was tijdens zijn sterven. Ouweneel is erg onzorgvuldig bij het raadplegen van zijn bronnen. Hij citeert veel uit evangelische boeken en tijdschriften, en het is mij nu zo langzamerhand wel duidelijk dat hierin vaak citaten worden verminkt of zelfs volkomen uit de duim gezogen zoals we zojuist ook al hebben geconstateerd in het geval van David Hume.
De werkelijke woorden van Thomas Hobbes luiden als volgt: ‘I am about to take my last voyage, a great leap in the dark.’ Niets ‘fearfull’! Ik heb uren gezocht op het Internet naar biografieën van Hobbes, talloze boeken doorgespit, een filosofieprofessor geraadpleegd, en nergens uit blijkt dat Hobbes doodsangsten uitstond op zijn sterfbed, en er is niets dat er op wijst dat Hobbes terugkwam op zijn atheïstische gedachtegoed. Hobbes kreeg een beroerte, raakte gedeeltelijk verlamd, raakte buiten bewustzijn en sliep rustig in. Een heel normale manier om dood te gaan. Het enige abnormale was de, voor zijn tijd, uitzonderlijk hoge leeftijd die Hobbes haalde. Hij werd 91 jaren oud.
Bron:
http://www.blupete.com/Literature/Biographies/Philosophy/Hobbes.htm . Wie op Google zoekt met de woorden ‘last words hobbes’, zal overal dezelfde woorden tegenkomen.
http://www.infidels.org/library/historical/george_foote/infidel_deathbeds.html#1.43
VOLTAIRE. (1694-1778)
Over de laatste dagen van de beroemde verlichtingsfilosoof Voltaire (François-Marie Arouet) worden ook nog steeds veel onwaarheden verspreid. Net als bij Hume en Hobbes gaat Ouweneel óók hier in de fout door deze leugens kritiekloos over te nemen. De bron waar hij deze veronderstelde laatste woorden van Voltaire vandaan heeft gehaald is een boekje genaamd ‘Deathbed Scene’s’ van de ‘Pilgrim tract society’. Ik heb er niets over kunnen vinden op het internet, maar het woordje ‘Pilgrim’ doet me wel denken aan Amerikaanse fundamentalisten. Volgens Ouweneel zou Voltaire op zijn sterfbed gezegd hebben: ‘Voor alle rijkdom van Europa zou ik geen andere ongelovige willen zien sterven.’ Ouweneel kan het niet laten om er nog even bij te vermelden: ‘…en bleef de hele nacht om vergeving schreeuwen.’
Deze leugens circuleren al heel lang in evangelische kringen. De grote 19e eeuwse Amerikaanse vrijdenker Robert Ingersoll was zó verontwaardigd over de leugens die werden verspreid over Voltaire (en Thomas Paine), dat hij een brief stuurde naar de krant ‘New York Observer’ die deze onwaarheden had gepubliceerd, waarin hij een bedrag van 1000 dollar (een groot bedrag voor die tijd) uitloofde voor degene die kon bewijzen dat Voltaire en Paine in doodsangst waren gestorven. Daarnaast beloofde hij een bedrag van 2000 dollar te betalen voor de onkosten die het tribunaal met zich mee zou brengen, voor het geval hij de zaak zou verliezen. De bedragen werden nooit uitgekeerd, want deze lastercampagnes waren nergens op gefundeerd.
Op de dag dat bekend werd dat Voltaire op sterven lag, verzamelden kerkelijke vertegenwoordigers zich verwachtingsvol als aasgieren rond zijn sterfbed om de ongelovige te zien sterven in doodsangst voor hel en verdoemenis. De aasgieren waren voor niets gekomen. Een pastoor stelde zich voor, verhief zijn stem, en vroeg de stervende man of hij de Goddelijkheid van Jezus Christus wilde erkennen. De zieke Voltaire probeerde de man van zijn bed weg te duwen, draaide zich om en zei: ‘Laat me in vrede sterven!’ (‘Laissez-moi mourir en paix!’)
Zijn secretaris Wagnière, die ooggetuige was van het hele stervensproces, beschreef zijn sterven als volgt: ‘Hij stierf om kwart over twaalf s’nachts, in de meest perfecte kalmte.’
Tien minuten voor hij stierf nam hij de hand van Morand, zijn dienstknecht, en zei: ‘Vaarwel, mijn geliefde Morand, ik ga heen.’ (‘Adieu, mon cher Morand, je me meurs.’). Dit waren de laatste woorden van de grote filosoof.
Bronnen:
Carlyle's miscellaneous writings. (Google online books, link verwijst direkt door naar betreffende pagina.)
The Edinburgh encyclopedia: (Google online books, link verwijst direkt door naar betreffende pagina.)
Redevoering van Robert Ingersoll over Voltaire. Gehouden voor de Chicago Press Club op 8 Oct. 1892. (Nederlandse vertaling)
http://www.positiveatheism.org/hist/ingervol.htm
http://www.positiveatheism.org/hist/ingertp3.htm
http://www.infidels.org/library/historical/george_foote/infidel_deathbeds.html#1.80
France Guwy. 'Voltaire Help!' De Hollandse ervaringen van Voltaire en de invloed op zijn denken
ANDERE STERFBEDSCENES EN CITATEN
LORD BYRON. (1788-1824)
Toen de beroemde Engelse dichter Lord George Byron op 19 April 1824 op sterven lag zei hij: ‘Now I shall go to sleep. Goodnight.’ (Byron was in zijn jonge jaren een atheïst, werd later een deïst, maar bleef gedurende zijn hele leven een afkeer houden van het christendom en georganiseerde religie in het algemeen.) Byron had trouwens een interessante visie op de dood. In een brief die hij schreef in 1820 zei hij: ‘A death-bed is a matter of nerves and constitution, not of religion’ en ‘Men died calmly before the Christian era, and since, without Christianity.’
Bron: http://www.infidels.org/library/historical/george_foote/infidel_deathbeds.html#1.13
CHARLES DARWIN. (1809-1882)
Over Charles Darwin gaat in evangelische kringen nog steeds het gerucht rond, dat hij op zijn sterfbed afstand deed van zijn evolutietheorie en zijn agnostische levensovertuiging. Na de publicaties van zijn boeken ‘On the Origin of Species’ (1859) en twaalf jaar later ‘The Descent of Man’, werden Darwin en zijn wetenschappelijke theorie ononderbroken aangevallen door fanatieke christenen die de evolutietheorie als een bedreiging zagen voor hun eigen creationistische opvattingen. De evangeliste Lady Hope (Elizabeth Reid Cotton, voordat ze trouwde met de Britse admiraal Sir James Hope) is waarschijnlijk degene geweest die de leugen over Darwin’s laatste woorden heeft verspreid tijdens een college voor studenten in 1882. Zij beweerde dat ze bij Darwin was vlak voordat hij stierf en dat hij zei: ‘How I wish I had not expressed my theory of evolution as I have done!’ Verder zei ze nog dat Darwin haar had gesmeekt om een menigte mensen te verzamelen, zodat hij tot hen kon spreken over Jezus en Zijn zaligheid. Darwin’s dochter Henrietta weerlegde deze leugens al snel: ‘"Lady Hope was not present during his last illness, or any illness. I believe he never even saw her, but in any case she had no influence over him in any department of thought or belief. He never recanted any of his scientific views, either then or earlier. . . . The whole story has no foundation whatever.’ De werkelijke laatste woorden van Darwin waren gericht aan zijn vrouw Emma, en geven een heel ander beeld dan de leugens van Lady Hope. Darwin stierf vredig, niet lang na het uitspreken van de volgende woorden: ‘I am not the least afraid to die.’
Bronnen:
http://www.talkorigins.org/faqs/hope.html
http://www.answersingenesis.org/creation/v18/i1/darwin_recant.asp
http://www.geocities.com/Athens/Acropolis/6537/real-d.htm
THOMAS ALVA EDISON. (1847-1931)
Een goed voorbeeld van iemand die het vrijwel zonder scholing ver heeft geschopt is de briljante uitvinder Thomas Alva Edison. Edison is onder andere de uitvinder van de gloeilamp, de fonograaf en hij heeft als eerste een krachtcentrale gebouwd. Hij is tevens nog steeds recordhouder als degene die de meeste patenten op zijn naam heeft staan. Minder bekend is het feit dat Edison een atheïst was. Edison stak zijn ongeloof nooit onder stoelen of banken: ‘When a man is dead, he is dead! My mind is incapable of conceiving such a thing as a soul. I may be in error, and man may have a soul; but I simply do not believe it.’
De laatste twee maanden van zijn leven was hij bedlegerig, nadat hij geveld was door een longontsteking. Zijn vrouw Mina was bij hem tijdens zijn laatste uren, toen ze hem vroeg: ‘Are you suffering?’ Waarop hij antwoordde: ‘No just waiting.’ Daarna sprak Edison zijn laatste woorden: ‘It is beautyfull over there.’ (terwijl hij naar buiten keek)
Lees ook: De filosofie van Thomas Paine (geschreven door Edison in 1925.)
Bronnen:
http://www.geocities.com/Athens/Acropolis/6537/real-d.htm
http://www.hyperhistory.net/apwh/bios/b4edisont.htm
ALBERT EINSTEIN. (1879-1955)
De grote wetenschapper en agnosticus Albert Einstein weigerde een operatie toen hij enkele dagen na het tekenen van een pacifistisch, antinucleair manifest op 11 april 1955 leed aan een scheuring in de aorta, zeggende: ‘Ik wil gaan wanneer ik wil. Het is smakeloos het leven kunstmatig te rekken.’ Op 18 april 1955 stierf hij vredig.
Bronnen:
‘De top-100 van wetenschappers’ John Simmons.
Aanbevolen!: ‘Einstein woonde hier’ Abraham Pais.
JOHN FIELD. (1782-1837)
De Britse pianist John Fields, van wie gezegd wordt dat hij grote invloed had op Chopin, zei op zijn sterfbed: ‘I am a pianist’, nadat een dominee hem had gevraagd: ‘Are you a Papist or a Calvinist?’ (vrienden hadden voor de zekerheid iemand van de kerk laten opdraven, omdat Fields zelf nooit enige interesse had getoond in religie)
Bron:
http://www.geocities.com/Athens/Acropolis/6537/real-d.htm
RUTH HURMENCE GREEN. (1915-1981)
Ruth Hurmence Green was een belangrijke vrijdenker uit de 20e eeuw. Toen ze in de jaren 60 herstellende was van kanker, begon ze met het lezen van de Bijbel en raakte zo geschokt van de immoraliteit en barbaarsheid van dit geschrift dat ze besloot er een boek over te schrijven (The Born Again Skeptic's Guide to the Bible). Tijdens haar laatste strijd met kanker, stierf ze na het innemen van een overdosis pijnstillers. Vlak voor haar dood stuurde ze een brief naar Anne Gaylor van The Freedom from Religion Foundation, waarin ze verklaarde: ‘Freedom depends upon freethinkers.’
Bronnen:
http://www.ffrf.org/day/?sel=1&day=12&month=1
Aanbevolen literatuur: ‘The born again Skeptic’s guide to the Bible’ Ruth Hurmence Green.
ROBERT GREEN INGERSOLL. (1833-1899)
Robert Ingersoll is iemand die ik persoonlijk als één van de grootste vrijdenkers uit de geschiedenis beschouw. Ingersoll was één van de grootste redenaars van zijn tijd en was vrijwel onverslaanbaar in het debat. Hij was een vermaarde tegenstander van de slavernij, een strijder tegen hypocrisie en bijgeloof en een pleitbezorger voor de rechten van vrouwen, kinderen en minderheden..
Van Robert Ingersoll zijn geen valse sterfbedcitaten in omloop, waarschijnlijk omdat zijn dood geheel onverwacht kwam. Op 21 juli 1899 stierf Ingersoll aan een hartaanval. Hij stierf enkele minuten na een gezellig familiefeestje. Zijn laatste woorden waren: ‘I am better now.’
Bronnen:
http://www.infidels.org/secular_web/feature/1999/feroeingersoll.html
Verzameling online teksten van Ingersoll: http://www.infidels.org/library/historical/robert_ingersoll/index.shtml
Literatuur: Boeken van Robert Ingersoll
Essay's en toespraken van Ingersoll in Nederlandse vertaling op deze site:
'Waarom ik een agnost ben'
'Voltaire' Redevoering van Kolonel Robert G. Ingersoll. Gehouden voor de Chicago Press Club op 8 Oct. 1892.
'De Joden' Een aanklacht tegen het christelijke antisemitisme. Door Robert G. Ingersoll. 1833-1899.
'Huxley en agnosticisme' (1889)
HARRIET MARTINEAU. (1802-)
Harriet Martineau was een beroemde voorvechtster voor vrouwenrechten uit de 19e eeuw. In 1851 schreef ze een boek ‘Letters on the Laws of Man's Nature and Development’, dat opschudding veroorzaakte omdat het een verwerping inhield van het religieuze geloof. In 1876 stierf ze aan bronchitis. Haar laatste geschreven woorden zijn afkomstig uit een brief die ze schreef aanH.G. Atkinson: ‘Now that the event draws near, and that I see how fully my housebold expect my death pretty soon, the universe opens so widely before my view, and I see the old notions of death, and scenes to follow so merely human -- so impossible to be true, when once glanced through the range of science -- that I see nothing to be done but to wait, without fear or hope for future experience, nor have I any fear of it. Under the weariness of illness I long to be asleep.’
Bronnen:
http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/Wmartineau.htm
http://www.infidels.org/library/historical/george_foote/infidel_deathbeds.html#1.55
THOMAS PAINE.
Rond de laatste dagen van Thomas Paine zijn veel misverstanden geweest; misverstanden die te wijten zijn aan de leugens die verspreid werden door de Presbyteriaanse krant, The Newyork Observer. Robert Ingersoll loofde destijds een geldprijs uit van 1000 dollar, plus 2000 dollar voor de kosten die een tribunaal met zich mee zou brengen, als de krant haar schandelijke lastercampagne tegen de dode Paine kon onderbouwen met bewijsmateriaal. De redactie van de krant blufte, door te doen alsof ze op de uitdaging in wilde gaan, maar krabbelde op het laatste moment terug. In de briefwisseling die volgde werden alle argumenten van de krant op briljante wijze door Ingersoll van tafel geveegd. Ingersoll ontving een beëdigde verklaring waarin een getuige werd gevraagd of Paine op zijn sterfbed Jezus of God om vergeving had gevraagd, of dat hij God had vervloekt. Mr. Hicks, de getuige, verklaarde: ‘He did not. He died as easy as any one I ever saw die, and I have seen many die in my time.’ Twee zeer toegewijde vrienden van Paine waren Nicholas Bonneville en zijn vrouw. Zij werden vervolgd in Frankrijk vanwege hun kritiek op Napoleon. Paine gaf hen een veilig onderdak in Amerika. Madame Bonneville verzorgde haar weldoener tot zijn dood. De Bonneville’s verklaarden: ‘When he was near his end, two American clergymen came to see him, and to talk with him on religious matters. 'Let me alone,' said he, 'good morning.' He desired they should be admitted no more. Seeing his end fast approaching, I asked him, in presence of a friend, if he felt satisfied with the treatment he had received at our house, upon which he could only exclaim, Oh, yes! He, added other words but they were incoherent. It was impossible for me not to exert myself to the utmost in taking care of a person to whom I and my children owed so much. He now appeared to have lost all kinds of feeling.He spent the night in tranquility, and expired in the morning at eight o'clock.’
Kort voor Paine stierf vroeg iemand hem nog of hij wilde geloven in Jezus. Zijn antwoord was: ‘I have no wish to believe on that subject’.
Lees ook: De filosofie van Thomas Paine (geschreven door Thomas Edison in 1925.)
Bronnen:
http://www.positiveatheism.org/hist/ingertp3.htm Ingersoll’s eerste reactie op de aantijgingen van de N.Y. Observer.
http://www.positiveatheism.org/hist/ingertp4.htm Reactie van de N.Y. Observer.
http://www.positiveatheism.org/hist/ingertp5.htm Ingersoll’s tweede reactie.
http://www.infidels.org/library/historical/john_remsburg/six_historic_americans/chapter_1.html Aanvullende informatie.’
H.G. WELLS. (1866-1946)
Vlak voor hij stierf zei de beroemde schrijver en socialist H.G. Wells tegen het verplegend personeel: ‘Go away, I’m allright!’
Bron:
http://www.geocities.com/Athens/Acropolis/6537/real-w.htm
CONCLUSIE.
Voor dit artikel ben ik meer dan een week bezig geweest met het doorspitten van biografieën, online teksten van brieven en essays van beroemde vrijdenkers, maar bovenal met de dood van deze mensen. Evangelisten zoals Ouweneel proberen met alle macht angst te zaaien in de harten van twijfelaars (Wellicht behoren ze daar zelf, diep in hun hart, ook toe. Mijn ervaring is dat degene die het meeste op de angstgevoelens van anderen inspelen zelf bang zijn). Op mij heeft Ouweneel’s poging een averechts effect gehad. En niet alleen omdat de meeste citaten die Ouweneel gebruikte gebaseerd zijn op leugens. Het lezen van vele tientallen sterfbedscènes en laatste woorden van de grote vrijdenkers uit de geschiedenis, maar óók van beroemde christenen, moslims, hindoes, occultisten, misdadigers en rocksterren, heeft mij ervan overtuigd dat de dood niet iets is waar men bang voor behoort te zijn. Vredig sterven is niet iets dat alleen bij christenen voorkomt, en doodsangst en twijfel zijn niet slechts voorbehouden aan heidenen en ongelovigen. Vele pausen, waaronder Alexander VI en Bonifatius VIII, stierven als waanzinnigen. De 18e eeuwse dichter en christen William Cowper zei vlak voor zijn dood: ‘Feel! I feel unutterable despair’. De beroemde countryzanger Hank Williams, schreef een liedje met de veelzeggende tekst: ‘I wandered so aimless, my life filled with sin. I wouldn't let my dear savior in. Then Jesus came like a stranger in the night. Praise the Lord, I saw the light.‘ Aan het einde van zijn korte en ellendige leven zei hij na het zingen van twee coupletten: ‘I don’t see no light. There ain’t no light.’
Ouweneel’s versie van de laatste woorden van Luther (‘Vader, in uw handen beveel ik mijn geest. U hebt mij verlost, o Heer, God der waarheid’) is er één van de velen. Na zijn dood ging óók het gerucht rond dat hij zelfmoord had gepleegd. Weer anderen beweerden dat hij zich op zijn sterfbed bekeerde tot het katholicisme. Waarschijnlijk is Ouweneel’s versie authentiek, maar het geeft wel aan dat sommige christenen niet alleen leugens verspreiden over heidenen en ongelovigen, maar blijkbaar ook over de concurrentie.
Daarnaast zijn er uiteraard nog de sterfbedverhalen van beroemde stichters en beoefenaren uit andere religies. Mahatma Gandhi, Mohammed en de Indiase guru Swami Ramakrishna stierven allemaal met de naam van hun eigen God op hun lippen. Duizenden bewonderaars raken nog steeds in vervoering als ze lezen hoe vredig hun geliefde Krishnamurti (Indiase Mysticus) stierf. De occultist Aleister Crowley, die door de christenen in zijn tijd ‘de slechtste mens op aarde’ werd genoemd, stierf kalm na het uitspreken van de woorden ‘I’m perplexed!’
Adolf Fischer, een Duitse anarchist, zei vlak voor hij werd opgehangen: ‘This is the happiest moment of my life.’
En de millitante Afro-amerikaanse moslimleider Malcolm X zei toen hij werd doodgeschoten: ‘Let’s cool it Brothers!’
Door de gehele geschiedenis heen zijn mensen met de meest uiteenlopende religies en levensbeschouwingen in de meest uiteenlopende omstandigheden vredig gestorven. Duizenden jaren voor het christendom stierven mensen in kalmte, en heden ten dage doen mensen dat nog steeds, ongeacht of men een religie aanhangt of niet.
Lees ook:
Als je in God gelooft, is alles geoorloofd! Marc Defianth. Kritische beschouwing van Dostojewski's meesterwerk 'De gebroeders Karamazow',
Van het christelijke bijgeloof naar het licht van de rede! Marc Defianth. Een persoonlijke getuigenis, met vragen aan de evangelisten die nooit bevredigend beantwoord zijn.
'Atheïsme kan levens veranderen' Marc Defianth. Dan Barker, de predikant die atheïst werd.
Dwalingen van Ouweneel. Overzichtspagina van kritische artikelen over het werk van Willem Ouweneel.