Historische Documenten

Inleiding van de redactie:  Deze redevoering uit 1867 van Robert Ingersoll maakt deel uit van een aantal historische documenten die wij naar het Nederlands hebben vertaald of nog zullen vertalen.

Vrijdenkers hebben altijd vooropgelopen in de strijd tegen onderdrukking en uitbuiting, en Robert Ingersoll heeft zich in zijn essay's en toespraken altijd uitgesproken tegen de wreedheden van de slavernij en de ongelijkwaardige behandeling van vrouwen. Desondanks vind ik dat Ingersoll door sommige...

Het is nu alsof ik hen allen heb gekend, niet als vertrouwde vrienden, maar zoals men lieden kent enkel van het ontmoeten op straat. In ieder geval zijn Zij geen lege namen uit geschiedenisboekjes gebleven en ook iets meer geworden dan ijle schimmen,  toen ik hen telkens ontmoette in het oude schrift van Kerkeraadsprotocollen, acta van de Classis, burgemeesterlijke notulen, confessieboeken en kerkelijke registers. Eerst bij het doorbladeren van die in geel perkament gebonden folio’s ziet men de schimmen nader komen en op sommige ogenblikken als levende wezens tegenover zich. De deftige Burgemeesters; Schepenen en Schout; predikanten met fraai-verlatijnste...

Tom Paine heeft vrijwel geen invloed op het hedendaagse denken in de Verenigde Staten, omdat hij een onbekende is voor de gemiddelde burger. Wellicht is het gerechtvaardigd als ik zeg dat dit een verlies is voor onze natie, en een betreurenswaardig gebrek aan begrip voor de man die als eerste deze indrukwekkende woorden schreef: 'de Verenigde Staten van Amerika.' Maar het is niet onverklaarbaar. Paine's denkbeelden zijn geweerd op alle scholen, en zijn visie op het leven wordt in een kwaad daglicht gesteld, totdat...

Kleine Betsie was bijna drie jaar. Ze was een lief kind, en niet oppervlakkig, niet onnozel, maar bedachtzaam en wijs, en zij dacht vaak na over waarom de dingen zo waren en probeerde die met de gevolgen te rijmen. Op een dag:

"Mamma, waarom is er zoveel pijn en verdriet en lijden? Waarom gebeurt dat allemaal?”

Het was een gemakkelijke vraag en mamma vond het niet moeilijk om daar een antwoord op te geven:

"Het is voor onze bestwil, mijn kind. In Zijn wijsheid en mededogen zendt God ons deze kwellingen om ons te straffen en ons beter te maken.”

Stond er in de kranten van vandaag een kop over de Ieren, Libanezen of Chilenen, die ergens ter wereld vechten? Zeer waarschijnlijk. In het volgende stuk komt Mark Twain tot de conclusie dat de strijdlustige en wrede natuur van menselijke wezens hen tot de laagste en niet tot de hoogste schepsels maakt. Met een vernietigende ironie verschaft hij een verrassende verklaring voor oorlogszuchtige aard van de mens.

Ik heb de eigenschappen en neigingen....

Clarence Darrow (1857-1938)

Ongeveer vijftig jaar was Darrow één van de meest kleurrijke figuren van de Amerikaanse samenleving. Hij trad op als raadsman tijdens de verdediging van vele kenmerkende rechtzaken, vooral voor de verdediging van politieke activisten en pioneer union organisatoren. Omdat hij er van uitging dat niemand moreel aansprakelijk is voor zijn daden, streed Darrow continu voor een humanere behandeling van gevangenen, en was een leider in de beweging voor afschaffing van de doodstraf. In de sensationele rechtzaak...

Toen Julien Offray de Lamettrie in 1751 overleed na het eten van een vleespastei, ging er een zucht van voldoening door Europa. Menig theoloog meende een vingerwijzing Gods te bespeuren: dat deze bon-vivant op juist deze manier aan zijn einde kwam kon geen toeval zijn.

Ook onder de filosofen en verlichte geesten van zijn tijd was Lamettrie's positie die van een randfiguur. Men las ijverig zijn geschriften, ontleende er heimelijk en zonder bronvermelding ideeën aan, maar vrijwel niemand nam het publiekelijk voor hem op.

 EPICURUS. (341-271vc)

Als er in de geschiedenis iemand is die verkeerd is begrepen, dan is het de Griekse filosoof Epicurus wel. Volgens de meeste moderne woordenboeken is een ‘epicurist’ een genotzoeker; iemand die zich te buiten gaat aan drank, seks en vraatzucht. De christelijke fundamentalist John Meldau schrijft in zijn boek (57 redenen waarom de Bijbel Gods Woord is): ‘De Epicureische filosofie van ‘eet, drink en wees vrolijk’ maakt mensen tot beesten.’
Helaas vormen dit soort cliché’s het negatieve beeld dat de meeste mensen hebben van Epicurus en zijn filosofie...

Inleiding van de redactie:

Bij deze lezing van Robert Ingersoll willen we een paar kanttekeningen zetten. Voor zover ons bekend bevat het artikel geen onwaarheden, maar naar ons idee wordt Voltaire door Ingersoll wél te eenzijdig opgehemeld. Er moet gezegd worden dat Voltaire uitspraken heeft gedaan die voor veel mensen uit deze tijd primitief overkomen. Zo noemde hij de joden ooit een barbaars en verwerpelijk volk, en geloofde hij dat mensen boven de negers staan, zoals negers boven de apen staan...

Mark Twain, pseudoniem van Samuel Langhorne Clemens, (30 november 1835 - 21 april 1910) was een Amerikaans romanschrijver, satiricus en essayist. Hij werd vooral bekend door zijn boeken The Adventures of Tom Sawyer (1876) en The Adventures of Huckleberry Finn (1884), die beide klassiekers van de Amerikaanse literatuur geworden zijn. In 1909 schreef hij "Letters from the Earth", dat hij waarschijnlijk tijdens zijn leven zelf niet uit durfde te geven. In 1962 gaf zijn dochter alsnog toestemming voor publicatie...

Voor het overgrote deel erven wij onze meningen. We zijn de erfgenamen van gebruiken en mentale gewoonten. Onze overtuigingen, net als de manier waarop we ons kleden, hangen af van waar we zijn geboren. We zijn gevormd en gemodelleerd door onze omgeving.

Omgeving is een beeldhouwer, een schilder.

Als we waren geboren in Constantinopel....

In de februari editie van de Ninetheenth Century, 1889, is een artikel te lezen van Professor Huxley, getiteld ‘Agnosticism.’ Het schijnt dat er in oktober, 1888, een kerkelijk congress is gehouden in Manchester, en dat het hoofd van het King’s College het onderwerp 'Agnosticisme' aan het publiek voorlegde en het volgende verklaarde:

‘Voor een mens is het, om te ontkomen aan dit geloofsartikel, niet relevant om te bepleiten dat hij geheel geen wetenschappelijke kennis heeft van een onzichtbare wereld,...

Ik spreek als degene die door mijn vader was voorbestemd om opgevoed te worden als een rationalist. Hij was in even hoge mate een rationalist dan ik ben, maar hij stierf toen ik drie jaar oud was, en het hooggerechtshof besloot dat ik de voordelen van een christelijke opvoeding zou genieten.

Waarschijnlijk heeft het Hooggerechtshof spijt van deze beslissing. Het heeft niet zo goed uitgepakt als ze hadden...

Introductie.
Deze lezing werd door Russell gehouden op 6 maart 1927 voor de Zuid-Londense afdeling van de National Secular Society, in de Battersea Town Hall. De lezing werd nog hetzelfde jaar in de vorm van een pamflet uitgegeven, en kreeg hernieuwde bekendheid door de uitgave van Paul Edward’s editie van Russel’s boek Why I am not a Christian. And other essays on religion and related subjects. (ISBN 0 661 20323 1)

Sterfbedscène’s waarin heidense en ongelovige denkers doodsangsten uitstaan voor het hellevuur of zich bekeren tot het Christelijke geloof, spreken bij veel gelovigen nog steeds erg tot de verbeelding. Bij sommigen zo erg dat ze zelf een verhaal verzinnen, en dit gebruiken als evangelisatiepropaganda. Onder andere Charles Darwin, Thomas Hobbes, Thomas Paine en Voltaire zijn slachtoffers geworden van deze goedkope manier van evangeliseren, maar één van de meest schokkende gevallen is wel de hoax rond het sterfbed van de Schotse filosoof David Hume (1711-1776). Volgens de lasteraars zou de filosoof...

Wat is een agnosticus?

Een agnost is van mening dat het onmogelijk is om de waarheid te kennen omtrent de zaken waar het Christendom en andere religies zich mee bezig houden, zoals God en het hiernamaals. Of, zo niet onmogelijk, in ieder geval onmogelijk op dit moment.

Zijn agnostici atheïsten?
Nee. Een atheist, net als een Christen, huldigt het standpunt dat we kunnen weten of er wel of geen God is. De Christen is van mening dat we kunnen weten dat er een God is; de atheïst, dat we kunnen weten dat er die er niet is. De agnost stelt ....

Een aanklacht tegen het Christelijke antisemitisme. Door Robert G. Ingersoll. (1833-1899)

Toen ik een kind was, werd mij geleerd dat de Joden buitengewoon hardvochtige en wrede mensen waren, en dat zij zó verstoken waren van de fijnere gevoelens, dat zij kort voor die tijd de enige volmaakte mens die ooit op de aarde was verschenen hadden gekruisigd; dat deze volmaakte mens tevens een volmaakte God was, en dat de Joden waarlijk hun handen hadden bezoedeld met het bloed van de Oneindige....